SKKN Kinh nghiệm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học tích hợp "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" vào một số bài đạo đức môn Giáo dục công dân Lớp 8

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ
 PHÒNG GD & ĐT HOẰNG HOÁ
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 KINH NGHIỆM TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP
CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC TÍCH HỢP “HỌC TẬP 
 VÀ LÀM THEO TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH”
 VÀO MỘT SỐ BÀI ĐẠO ĐỨC
 MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN LỚP 8
 Người thực hiện: Cao Thị Phương
 Chức vụ: Giáo viên
 Đơn vị công tác: Trường TH&THCS Hoằng Đức
 SKKN: thuộc lĩnh vực ( môn): Giáo dục công dân 
 THANH HOÁ NĂM 2017
 1 KINH NGHIỆM TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP
 CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC TÍCH HỢP “HỌC TẬP VÀ LÀM 
 THEO TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH”
 VÀO MỘT SỐ BÀI ĐẠO ĐỨC MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN LỚP 8
 PHẦN I: MỞ ĐẦU
 1. Lý do lựa chọn đề tài
 Trong những năm gần đây, khi xu thế toàn cầu hóa, hội nhập với thế giới, 
mở ra cho nước ta những thời cơ, vận hội mới. Nền kinh tế có bước phát triển 
vượt bậc, đời sống nhân dân được nâng lên. Công tác Giáo dục đã được Đảng 
và Nhà nước chăm lo. Trong nhà trường, các tổ chức đoàn thể đã có nhận thức 
đúng về tầm quan trọng của công tác giáo dục đạo đức học sinh, chất lượng giáo 
dục ngày càng được nâng cao. Nhưng bên cạnh đó những hạn chế, tác động xấu 
của thời kì “Mở cửa, hội nhập”, những “Tư tưởng văn hóa xấu, ngoại lai”, mặt 
trái của cơ chế thị trường...có cơ hội xâm nhập. Đây đó trong cuộc sống hàng 
ngày, còn có những hiện tượng suy thoái về đạo đức, mờ nhạt về lí tưởng, thích 
chạy đua theo lối sống thực dụng; thậm chí những hành động phạm pháp của 
người lớn đã tác động xấu trực tiếp đến học sinh. Các tệ nạn xã hội có nơi, có 
lúc đã xâm nhập vào trường học...làm băng hoại giá trị đạo đức truyền thống, 
tha hóa nhân cách; gây nỗi đau, đáng lo ngại cho gia đình, nhà trường và xã hội.
 Trước tình hình đó, Đảng và Nhà nước đã chủ trương: Tăng cường giáo 
dục công dân, giáo dục tư tưởng đạo đức, lòng yêu nước, chủ nghĩa Mác– Lê-
nin, đưa việc giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh vào nhà trường phù hợp với từng 
lứa tuổi và bậc học. Xuất phát từ tầm quan trọng này, từ năm học 2010-2011, Bộ 
Giáo dục và Đào tạo bắt đầu triển khai thực hiện Chương trình tích hợp nội dung 
“Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trong các môn Ngữ 
văn, Lịch sử, Giáo dục công dân, Mĩ thuật, Âm nhạc và Hoạt động giáo dục 
ngoài giờ lên lớp. Việc tích hợp này được thực hiện theo chương trình của từng 
cấp học, bậc học và theo nội dung chương trình của từng môn, thông qua các bài 
cụ thể, các chủ đề cụ thể, với từng nội dung tích hợp cụ thể. 
 Đối với chương trình Giáo dục công dân trong trường Trung học cơ sở là 
môn học nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức phổ thông, cơ bản phù hợp 
với lứa tuổi học sinh về thế giới quan khoa học và nhân sinh quan tiến bộ về các 
giá trị đạo đức, pháp luật, lối sống; mặt khác, đây là môn học giúp hình thành và 
phát triển ở các em những tình cảm, niềm tin và thói quen đạo đức, pháp luật, từ 
đó hình thành ở các em ý thức tự giác thực hiện hành vi theo chuẩn mực chung 
của xã hội.
 Đặc biệt trong trương trình Giáo dục công dân lớp 8 đã đề cập tới hai vấn 
đề lớn: "Công dân với đạo đức" và “Công dân với pháp luật”. Với nội dung 
chương trình như vậy việc tích hợp: tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh vào môn 
học là hết sức thuận lợi. Vấn đề đặt ra đối với giáo viên giảng dạy môn Giáo dục 
công dân là làm thế nào để việc tích hợp đó đạt được hiệu quả như mong muốn.
 Xuất phát từ những lí do trên, tôi chọn đề tài nghiên cứu: Kinh nghiệm 
tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học tích hợp “ Học tập và làm 
 3 với đặc điểm tâm sinh lí và đặc điểm nhận thức của người học nên học sinh tự 
giác, tích cực, chủ động lĩnh hội tri thức dễ dàng, nhanh chóng. 
 Giáo dục về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh phải phù hợp với đặc điểm 
tâm sinh lí lứa tuổi học sinh, được triển khai theo hướng tích hợp vào các môn 
học và các hoạt động ngoại khoá, phù hợp với đặc trưng của môn học, không 
làm thay đổi mục tiêu và nội dung của môn học, bài học, đảm bảo tự nhiên, nhẹ 
nhàng, tránh gây nặng nề, ngược lại góp phần vào việc tạo nên sự gắn kết nội 
dung học tập với thực tiễn cuộc sống.
 Do đó, tích hợp tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào nội dung, 
chương trình môn học thực chất là việc lồng ghép tư tưởng, tấm gương đạo đức 
Hồ Chí Minh vào từng nội dung, từng bài học cụ thể trong chương trình sách 
giáo khoa. Nhằm giúp người học vừa lĩnh hội được những kiến thức, kĩ năng cơ 
bản, vừa hình thành ở các em kĩ năng vận dụng những kiến thức cơ bản đã học 
vào thực tiễn cuộc sống; đồng thời giúp các em cảm nhận được phẩm chất đạo 
đức cao đẹp của Hồ Chí Minh; từ đó bồi đắp niềm tin, ý thức và thói quen học 
tập và làm theo tấm gương đạo đức sáng ngời của Bác vào những tình huống cụ 
thể trong cuộc sống hàng ngày.
 Cụ thể, trong chương trình Giáo dục công dân lớp 8 Trung học cơ sở, việc 
tích hợp tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào nội dung môn học, 
chính là việc lồng ghép tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào từng nội 
dung, từng bài học cụ thể. Tuy nhiên, với đặc điểm chương trình Giáo dục công 
dân lớp 8, phần đạo đức có một số bài nặng về lí thuyết và mang tính trừu 
tượng.Do đó, việc tích hợp tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào từng 
nội dung, từng bài là rất cần thiết và quan trọng. Việc tích hợp đó sẽ có tác dụng 
làm cho nội dung bài học trở nên nhẹ nhàng, sinh động, bớt tính khô khan, tăng 
tính chân thực giúp học sinh tiếp thu bài tốt hơn, hứng thú với bài học hơn có 
thêm niềm tin để rèn luyện bản thân theo những phẩm chất đạo đức được học. 
Vấn đề đặt ra cho mỗi giáo viên giảng dạy Giáo dục công dân lớp 8 nói riêng và 
cấp Trung học cơ sở nói chung là phải tìm ra phương pháp tích hợp khoa học, 
hiệu quả cho từng bài cụ thể.
 Thực tế cho thấy, môn Giáo dục công dân giáo viên có thể tích hợp bằng 
nhiều phương pháp khác nhau thông qua hệ thống các phương pháp giảng dạy 
của môn học. Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp tích hợp phù hợp với nội 
dung từng bài và phù hợp với chủ đề lồng ghép là rất quan trọng, nó quyết định 
hiệu quả của giờ dạy cũng như của việc tích hợp. 
 2. Thực trạng của vấn đề 
 Trước khi nghiên cứu đề tài này, tôi đã tiến hành điều tra, khảo sát kết quả 
học tập môn GDCD của học sinh khối 8 trường TH&THCS Hoằng Đức trong 2 
năm khi chưa vận dụng kinh nghiệm dạy tích hợp “ Học tập và làm theo tấm 
gương đạo đức Hồ Chí Minh” vào một số bài đạo đức môn Giáo dục công dân. 
Kết quả đạt được như sau:
 Tổng Giỏi Khá TB Yếu
 Năm học
 số HS SL % SL % SL % SL %
 2013- 2014 31 2 6.5 10 32.2 18 58.1 1 3.2
 2014- 2015 33 3 9 11 33.3 18 54.7 1 3
 5 - Xác định mục tiêu bài học: Học sinh hiểu thế nào là giữ chữ tín, những 
biểu hiện của việc giữ chữ tin trong cuộc sống hàng ngày,ý nghĩa của việc giữ 
chữ tín; học sinh biết phân biệt những biểu hiện của hành vi giữ chữ tín hoặc 
không giữ chữ tín; biết giữ chữ tín với mọi người trong cuộc sống hàng ngày. 
Có ý thức giữ chữ tín.[2]
 - Xác định mục tiêu tích hợp: Liên hệ học tập tấm gương giữ chữ tín của 
Bác Hồ trong cuộc sống: Bác luôn giữ lời hứa với mọi người và coi trọng lòng 
tin của mọi người đối với mình.[3] 
 3.2. Xác định nội dung và lượng kiến thức cần tích hợp 
 Trên cơ sở mục tiêu và khối lượng kiến thức của bài học giáo viên sẽ có 
căn cứ để xác định nội dung và lượng kiến thức tích hợp phù hợp với bài học 
một cách hợp lí, khoa học, vừa đảm bảo được mục tiêu của bài học, vừa đảm 
bảo mục tiêu tích hợp. 
 Nếu giáo viên xác định nội dung kiến thức tích hợp không phù hợp với 
nội dung của bài sẽ dẫn đến làm phá vỡ mục tiêu của bài học cũng như tính lôgic 
và tính hệ thống kiến thức của bài học.
 Do đó, việc xác định nội dung và khối lượng kiến thức cần tích hợp giáo 
viên phải căn cứ vào những nguyên tắc sau:
 + Nội dung tích hợp phải phù hợp với nội dung của bài học.
 + Nội dung tích hợp phải đảm bảo được tính logic và tính hệ thống của 
bài học.
 + Lượng kiến thức tích hợp phải đảm bảo thời gian của bài học theo quy 
định.
 + Lượng kiến thức tích hợp phải đảm bảo vừa sức với học sinh. Muốn 
vậy, giáo viên phải hiểu được mức độ tiếp thu, lĩnh hội kiến thức của đối tượng 
học sinh trong lớp, trong trường mình giảng dạỵ
 Ví dụ: : Khi dạy bài : Giữ chữ tín (Tiết 4-GDCD lớp 8)
 Giáo viên có thể tích hợp tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh ở những nội 
dung sau qua mỗi phần của giờ học:
 Phần đặt vấn đề: Qua tìm hiểu câu chuyện Chiếc vòng bạc.
 Phần nội dung bài học: 
 - Biểu hiện của giữ chữ tín 
 Sau khi giáo viên yêu cầu học sinh kể những câu chuyện về tấm gương 
giữ chữ tín trong cuộc sống hàng ngày. Giáo viên có thể dẫn dắt học sinh liên hệ 
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào nội dung bài học bằng câu hỏi: Từ câu 
chuyện về những tấm gương giữ chữ tín mà các bạn vừa kể tấm gương nào 
khiến em tâm đắc nhất ? Qua câu chuyện “Chiếc vòng bạc”, em thấy Bác có 
phẩm chất gì đáng quý, cần học tập?
 - Ý nghĩa của giữ chữ tín: Giáo viên yêu cầu học sinh kể thêm những câu 
chuyện về giữ chữ tín trong cuộc sống hàng ngày (VD truyện Thời gian quý báu 
lắm...). Sau khi học sinh rút ra bài học ý nghĩa của giữ chữ tín, giáo viên có thể 
tích hợp liên hệ tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh bằng câu hỏi: Bác Hồ luôn giữ 
chữ tín với mọi người, việc làm đó có ý nghĩa gì ?
 Trang này có sử dụng TLTK: Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kĩ năng môn GDCD cấp Trung học 
 cơ sở [2];Hướng dẫn tích hợp nội dung học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh[3]
 7 + Các nhóm nhận xét, bổ sung
 + Giáo viên kết luận.
 Lưu ý:
 - Những trường hợp điển hình phải là những câu truyện về người thật, 
việc thật trong cuộc sống hoặc là những trường hợp gần gũi thường xuyên xảy ra 
cuộc sống.
 - Các trường hợp điển hình phải thể hiện tính da dạng của cuộc sống, 
tương đối phức tạp, với các dạng nhân vật và những tình huống khác nhau.
 - Nội dung trường hợp điển hình phải phù hợp với chủ đề tích hợp và chủ 
đề bài học Giáo dục công dân, phù hợp với trình độ và đặc điểm lứa tuổi học 
sinh.
 - Câu chuyện có độ dài vừa phải.
 Ví dụ: Khi dạy bài 10 - Tiết 12: Tự lập 
 Để tích hợp chủ đề Tấm gương về đức tính tự lập của Bác Hồ, giáo viên 
có thể nêu trường hợp điển hình qua câu truyện “Hai bàn tay”
 + Học sinh đọc truyện:
 Trước khi ra đi tìm đường cứu nước, Bác Hồ còn rất trẻ, mang tên 
Nguyễn Tất Thành. Lúc đó, anh Thành có một người bạn thân tên là Lê. Một lần 
cùng nhau đi chơi phố, đột nhiên Thành nhìn thẳng và mắt bạn, hỏi:
 - Anh Lê, anh có yêu nước không?
 Câu hỏi đột ngột khiến anh bạn ngạc nhiên, lúng túng trong giây lát rồi 
trả lời:
 - Tất nhiên là có chứ.
 - Anh có thể giữ bí mật không?
 - Có
 - Tôi muốn sang nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ làm 
như thế nào, tôi sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta. Nhưng nếu đi một mình, thật 
ra cũng có điều mạo hiểm như khi đau ốm. Anh muốn đi với tôi không?
 - Nhưng bạn ơi, chúng ta lấy tiền đâu mà đi?
 - Đây tiền đây, - Anh Thành vừa nói, vừa xòe rộng hai bàn tay - chúng ta 
sẽ làm việc, chúng ta sẽ làm bất cứ việc gì để sống và để đi. Thế anh cùng đi với 
tôi chứ?
 Bị lôi cuốn vì lòng hăng hái của bạn, anh Lê đồng ý, nhưng sau khi nghĩ 
lại về cuộc phiêu lưu trên, Lê không đủ can đảm để giữ lời hứa.
 Vài ngày sau, người thanh niên Nguyễn Tất Thành đã ra đi tìm đường 
cứu nước[5]
 + Giáo viên nêu câu hỏi:
 1. Vì sao Bác Hồ có thể ra đi tìm đường cứu nước chỉ với hai bàn tay 
trắng?
 2. Trên đường đi, Bác đã làm những việc gì?
 3. Em học tập được điều gì ở Bác Hồ qua câu chuyện trên?
 b. Phương pháp thảo luận nhóm
 Phương pháp thảo luận nhóm có nhiều lợi thế sử dụng trong dạy học 
Giáo dục công dân nói chung, trong dạy học tích hợp tư tưởng và đạo đức Hồ 
Chí Minh nói riêng, là phương pháp trong đó giáo viên tổ chức cho học sinh học 
 Trang này có sử dụng TLTK: Sách giáo khoa GDCD8 [5] 9