Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy phần vẽ kỹ thuật môn Công nghệ 8

 1
 A. PHẦN ĐẶT VẤN ĐỀ
1.Lý do chọn đề tài:
 Đất nước trong quá trình đổi mới, nhất là trong thời điểm này khi mà cả đất 
nước đã và đang bước vào cuộc hội nhập toàn cầu thì chủ trương đẩy mạnh nền Công 
nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất nước. 
 Hiện nay với sự phát triển không ngừng các ngành công nghiệp, nhất là ngành 
cơ khí chế tạo song muốn chế tạo ra một thiết bị hay dụng cụ  nào đó thì đầu tiên 
phải có được bản vẽ và đòi hỏi bản vẽ phải thể hiện một cách chính xác, rõ ràng các 
vật thể được biểu diễn. 
 Phương pháp vẽ các hình chiếu vuông góc là phương pháp cơ bản dùng để xây 
dựng các bản vẽ kĩ thuật.
 Ngày nay tất cả các công trình, máy móc từ bé đến lớn, trước khi thi công, chế 
tạo đều được người ta vẽ và tính toán trước. Bản vẽ kĩ thuật được sử dụng rộng rãi 
trong tất cả các nghành nghề có liên quan đến kĩ thuật. Có thể nói bản vẽ kĩ thuật là 
ngôn ngữ dùng chung trong ngành kĩ thuật. 
 Phân môn vẽ kĩ thuật của môn Công Nghệ lớp 8 đòi hỏi trí tưởng tượng không 
gian, là môn học góp phần giúp học sinh hình thành tính năng động, sáng tạo tiếp cận 
với tri thức khoa học và định hướng tốt hơn cho ngành nghề của mình sau này. 
 Đồng thời cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản về kĩ thuật công 
nghiệp, nhưng học sinh khó nắm được phương pháp vẽ hình chiếu, các hình biểu diễn 
một chi tiết máy, một vật thể hay một máy cơ khí hoàn chỉnh. 
 Thông qua đó giúp các em đọc được các bản vẽ kĩ thuật đơn giản và là cơ sở cho 
quá trình học tập gia công định dạng (lớp 10), kĩ thuật cơ khí ( lớp 11) và giáo dục 
học sinh trong lao động, sản xuất .
 Học sinh rất khó hình dung ra hình dạng vật thể trong không gian, củng như thấy 
các đường nét bị che khuất của vật thể.
Đấy chính là những lý do để tôi chọn đề tài: “Ứng dụng công nghệ thông tin vào 
giảng dạy phần vẽ kỹ thuật môn công nghệ 8” 
2.Mục đích nghiên cứu:
 Tôi viết đề tài này với mong muốn được đóng góp một phần vào việc đổi mới 
phương pháp dạy học trong trường trung học cơ sở theo hướng tích cực, lấy học sinh 
làm trung tâm và hưởng ứng phong trào ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng 
dạy. Đồng thời tạo sự hứng thú cho các em học tập bộ môn vẫn được coi là khô khan, 
trừu tượng. Nhằm thay đổi về nhận thức của các em học sinh khi tiếp cận với bộ môn 
khoa học kĩ thuật này. Hy vọng với đề tài này, không chỉ giúp ích cho bản thân mà 
còn giúp ích cho các các bạn đồng nghiệp và các em học sinh. 3
 B. NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI
I.CƠ SỞ LÍ LUẬN
1.Cơ sở lí luận:
 Mục tiêu của giáo dục hiện nay là: nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi 
dưỡng nhân tài, hướng tới công cuộc Công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Các 
trường trong toàn quốc hiện nay đã và đang quan tâm tới việc nâng cao chất lượng 
giảng dạy và đổi mới phương pháp dạy học, nhằm định hướng cho học sinh về việc 
lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai. đặc biệt là các môn khoa học tự nhiên, trong đó 
môn Công nghệ đã từng bước đưa đồ dùng dạy học hiện đại vào giảng dạy. Nhằm 
phát huy tính tích cực của học sinh, lấy học sinh làm trung tâm, việc thay đổi phương 
pháp giảng dạy để tiếp cận mang tính phù hợp với đối tượng học sinh là một việc làm 
cấp thiết.
2.Cơ sở thực tiễn:
2.1.Thực tiễn vấn đề nghiên cứu: 
 Trong thực tế hiện nay do đặc thù của môn học nên việc giảng dạy môn Công 
Nghệ 8 phần vẽ kĩ thuật đang gặp nhiều khó khăn. Phần vẽ kĩ thuật được phân bố vào 
học kì I trong khi đó một số kiến thức hình học không gian mới chỉ bắt đầu học ở học 
kì II môn hình học lớp 8, nên kết quả dạy và học chưa cao. 
2.2. Sự cần thiết của đề tài: 
 Đất nước trong quá trình đổi mới, nhất là trong thời điểm này khi mà cả đất 
nước phải phát triển và đẩy mạnh nền Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất nước, bên 
cạnh việc bảo tồn và phát huy các ngành nghề thủ công truyền thống thì việc phát 
triển các ngành nghề mới cũng là một vấn đề cấp bách. Việc phát triển đó sẽ đưa 
nước ta trở thành một nước Công nghiệp. Để hoàn thành được điều đó thì không 
những phát triển các ngành nghề và tăng số lượng các trường dạy nghề ở các Tỉnh, 
thành phố mà các ngành nghề cần phải được đưa vào giảng dạy và hướng nghiệp ở 
các trường phổ thông nhằm góp phần đạt mục tiêu giáo dục. Với sự mở mang của các 
ngành công nghiệp, nhất là ngành cơ khí chế tạo thì đòi hỏi bản vẽ phải thể hiện một 
cách chính xác, rõ ràng các vật thể được biểu diễn. Phương pháp vẽ các hình chiếu 
vuông góc là phương pháp cơ bản dùng để xây dựng các bản vẽ kĩ thuật.
 Vì vậy ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy phần vẽ kỹ thuật môn 
công nghệ 8 là cần thiết. 5
III. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
1. Các giả thuyết giải quyết vấn đề.
 Nội dung của chương trình Công nghệ trong trường trung học cơ sở xuyên suốt 
là các kiến thức về ứng dụng khoa học công nghệ trong Vẽ kỹ thuật, trong chế tạo cơ 
khí, động cơ đốt trong, điện dân dụng và điện tử.
 Trong các phần kiến thức đó, việc dạy vẽ kỹ thuật là một nội dung khó đối với 
học sinh, bởi lẽ các em cần tư duy tưởng tượng thật sự phong phú. Thêm vào đó, vì 
thời lượng có hạn nên chương trình SGK chỉ trình bày vắn tắt về các thông tin, chưa 
cụ thể hoá được từng thao tác tưởng tượng và vẽ. 
 Đối với phân phối chương trình của môn Công nghệ 8, chương I Vẽ kĩ thuật cơ 
 sở là các bài từ bài 1 đến bài 16. Khi trình bày các phương pháp chiếu và cắt cũng 
 như dựng hình, học sinh rất khó tiếp thu bài và vận dụng vào việc giải các bài tập 
 thực hành vì nó rất trừu tượng. 
 Tôi thấy cần phải đổi mới phương pháp dạy học, đó là ứng dụng công nghệ 
 thông tin trong giảng dạy phần vẽ kĩ thuật cơ sở. Nhằm giúp các em học sinh nắm 
 vững kiến thức, biết cách lập và trình bày bản vẽ kĩ thuật một cách khoa học, chính 
 xác, và tiết kiệm chi phí sản xuất nhất, người giáo viên cần tìm hiểu và vận dụng các 
 phương pháp giảng dạy phù hợp, chọn cách làm hợp lý, hướng dẫn các em suy nghĩ 
 tìm lời giải để vận dụng trong việc vẽ hình chiếu sao cho kết quả đạt được là cao 
 nhất. 
 Trường THCS Tiên Phong mấy năm gần đây đã được đầu tư trang thiết bị dạy 
 học gắn máy chiếu tại một phòng học và phòng thực hành nên việc ứng dụng công 
 nghệ thông tin là rất thuận lợi. 
 Với việc vận dụng phương pháp dạy học mới với giáo án điện tử sinh động sẽ 
có tác dụng rất lớn trong học tập các kiến thức khó, vận dụng vào việc vẽ kĩ thuật cơ 
sở và qua đây các em sẽ thêm hứng thú và yêu thích môn học hơn.
2. Đề xuất hướng dạy mới.
 - Dùng phần mềm Inventor 2014, SoLid Words để thiết kế các vật thể. 
 - Dùng PowerPoint để thiết kế, tạo các hoạt hình và trình chiếu bài giảng.
 - Học sinh quan sát các ảnh động để hình thành khái niệm về từng tiêu chuẩn 
trình bày bản vẽ và các phương pháp chiếu, dựng hình.
 - Dùng phần mềm Total Video Converte 3.72, phần mềm Media Player Clasie 
để đọc các Video Clíp và chạy các liên kết trong bài giảng. 7
Giáo viên chụp hình ảnh thao tác đúng khi đo, điều chỉnh và sử dụng compa và giới 
thiệu cho học sinh quan sát.
b. Khổ giấy: Theo TCVN 7285: 2003, có 5 khổ giấy chính:
 A0: 1189 × 841mm; A1: 841 × 594mm; A2: 594 × 420mm
 A3: 420 × 297mm; A4: 297 × 210mm.
 Giáo viên hướng dẫn học sinh cách chia khổ giấy A0 thành các khổ giấy khác và 
 cách dựng khung vẽ, khung tên như tranh vẽ:Dùng hiệu ứng cắt đôi tờ giấy A0 ta 
 được 2 tờ giấy A1, cắt đôi tờ A1 ta sẽ được 2 tờ A2,cắt đôi tờ A2 ta sẽ được 2 tờ A3 
 và tiếp tục cắt đôi 1 tờ A3 ta được 2 tờ A4 9
 - Nét đứt: Vẽ đường bao khuất, cạnh khuất
 3 1
3.2.Dạy bài 2 phần hình chiếu vuông góc: 
 Nội dung của phương pháp chiếu góc thứ nhất:
 Giáo viên thiết kế mô hình (hình vẽ), tạo các hiệu ứng giúp học sinh hình dung các 
 thao tác “chiếu”.
 Trong không gian lấy 3 mặt phẳng vuông góc với nhau từng đôi một, đặt tên là mặt 
 phẳng hình chiếu đứng, mặt phẳng hình chiếu bằng và mặt phẳng hình chiếu cạnh, 
 đặt vật thể trong không gian sao cho các mặt của vật thể song song với các mặt 
 phẳng hình chiếu. 
 A C
 B
 Sau khi tìm hiểu nội dung của phương pháp này, giáo viên trình chiếu một số ví dụ 
 cụ thể nhằm giúp học sinh khắc sâu kiến thức. 11
3.4. Dạy bài 8- Bản vẽ có hình cắt
Giáo viên yêu cầu học sinh nêu khái niệm theo SGK. Sau đó vừa trình chiếu các 
thao tác “cắt” vật thể, vừa diễn giảng cho học sinh dễ nhận biết và bắt chước.
* Ý nghĩa của phương pháp: Trong phương pháp hình chiếu vuông góc, nếu vật thể 
có nhiều lỗ và rãnh ta phải dùng nét khuất để vẽ, hình biểu diễn có nhiều nét khuất 
sẽ khiến người đọc bản vẽ rối mắt, khó hình dung vật thể. Hình cắt sẽ bổ sung cho 
các hình chiếu giúp việc hình dung vật thể chính xác và dễ dàng hơn.
* Khái niệm: Đặt vật thể trong không gian, dùng một mặt phẳng tưởng tượng cắt vật 
thể làm hai phần, bỏ phần vật thể nằm giữa mặt phẳng cắt và người quan sát. Chiếu 
phần vật thể còn lại lên mặt phẳng hình chiếu tương ứng. 
Hình cắt là hình biểu diễn phần vật thể nằm trên và sau mặt phẳng cắt.
 a
 Hìnhcắt
 b
 Mặt cắt
 c 13
 C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
1. Kết luận:
 - Trên cơ sở thực hiện chủ trương của Bộ GD&ĐT: đổi mới phương pháp dạy học 
truyền thống sang phương pháp dạy học hiện đại “lấy học sinh làm trung tâm”. Với 
tinh thần ấy, đề tài “Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy phần vẽ kỹ thuật 
môn công nghệ 8”.
 + Qua kết quả đối chứng ta thấy chất lượng của Học sinh được nâng lên rõ rệt. 
Học sinh đã nắm được những kiến thức cơ bản trong Sách giáo khoa.
 +Phần vẽ kĩ thuật là phần khó nhất trong môn học Công Nghệ 8. Để đạt được kết 
quả cao, ngoài phương pháp dạy tốt thì Giáo viên phải thường xuyên làm các dồ dùng 
để sử dụng. Bên cạnh đó kết hợp với phương tiện dạy học như máy chiếu, các hình 
ảnh trực quan... thì bài học sẽ sinh động hơn và gần với thực tế hơn. Nhờ đó học sinh 
sẽ lĩnh hội được kiến thức một cách tốt hơn, kết quả giảng dạy sẽ cao hơn.
2. Kiến nghị:
Để ứng dụng thành công công nghệ thông tin vào dạy học ở trường THCS Tiên 
Phong, tôi xin đưa ra những kinh nghiệm bước đầu của bản thân như sau:
 - Học sinh được tiếp xúc với thực tế sản xuất nên việc tiếp thu chương trình đạt hiệu 
quả cao.
 - Trước hết để xây dựng một bài giảng điện tử có hiệu quả, người giáo viên cần xác 
định đúng mục đích yêu cầu, kiến thức cơ bản, kiến thức trọng tâm của bài học. Từ 
đó chọn lọc các nguồn tư liệu có liên quan.
 - Thứ hai, giáo án điện tử cần phải được thiết kế một cách khoa học, cần chú ý đến 
tính hệ thống của kết cấu bài giảng, để qua từng Slide chi tiết học sinh phải nhận biết 
được kiến thức trọng tâm, nội dung nào là nội dung cần ghi chép.
 - Thứ ba, giáo viên cần lưu ý khi sử dụng cách phần mềm vẽ kỹ thuật mới, tạo hiệu 
ứng, âm thanh phải phù hợp, hài hoà, biểu hiện tốt mục đích sư phạm.
 - Thứ tư, trong quá trình giảng dạy giáo viên tránh lạm dụng công nghệ thông tin, 
mà phải biết kết hợp các phương pháp dạy học khác, và giáo viên cần phải bao quát 
lớp học, nắm được khả năng tiếp thu, kiến thức, ghi chép bài của học sinh để có 
hướng điều chỉnh kịp thời.
 - Và mong phòng giáo dục quan tâm bổ sung các thiết bị còn thiếu trong bộ môn 
Công Nghệ 8 nói chung và phần vẽ kĩ thuật nói riêng.
Trên đây là những kinh nghiệm giảng dạy phần Vẽ Kĩ Thuật đặc biệt là một số biện 
pháp giúp học sinh vẽ hình chiếu trong môn học Công Nghệ 8. Rất mong được sự 
đóng góp ý kiến của các đồng nghiệp, hội đồng khoa học nhà trường để sáng kiến 
kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện và áp dụng có hiệu quả trong giảng dạy và giáo 
dục học sinh.