Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp giảng dạy và huấn luyện chạy cự li trung bình dài ở trường THCS

 1
 PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ.
I.LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1. Cơ sở lí luận
 Trong sù nghiÖp ®æi míi do §¶ng ta khëi x­íng vµ l·nh ®¹o nh»m 
môc tiªu d©n giÇu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng vµ v¨n minh. Th× yÕu tè 
con ng­êi lu«n lu«n chiÕm vi trÝ quan träng hµng ®Çu. Chñ tÞch Hå ChÝ 
Minh ®· chØ râ: “ Muèn cã chñ nghÜa x· héi ph¶i cã con ng­êi x· héi chñ 
nghÜa”. Trong h×nh mÉu vµ phÈm chÊt con ng­êi, søc khoÎ vµ thÓ chÊt 
chiÕm mét vÞ trÝ ®¸ng cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng yªu cÇu x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ 
quèc. Do ®ã thÓ dôc thÓ thao lµ mét bé phËn cña nÒn gi¸o dôc x· héi chñ 
nghÜa, nã tæng hîp c¸c ph­¬ng tiÖn, ph­¬ng ph¸p nh»m con ng­êi ph¸t 
triÓn toµn diÖn, hµi hoµ, ®Æc biÖt ho¹t ®éng thÓ dôc thÓ thao lµ mét trong 
nh÷ng h×nh thøc c¬ b¶n, chuÈn bÞ thÓ lùc phôc vô cho lao ®éng vµ c¸c ho¹t 
®éng kh¸c. 
V× thÕ mỗi quèc gia ®Òu chó träng ®Õn c«ng t¸c thÓ dôc thÓ thao vµ ®­a nÒn 
TDTT n­íc m×nh lªn ®Ønh cao nhÊt còng nh­ gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn nh÷ng 
m«n TDTT mang tÝnh b¶n s¾c d©n téc. Kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ph¸t 
triÓn cho thÊy r»ng : “ TruyÒn thèng d©n téc lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc 
thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc.” TDTT lµ mét lÜnh vùc cña nÒn v¨n ho¸ 
v× vËy nã còng mang tÝnh d©n téc ®Ëm nÐt, ë ViÖt Nam còng ®· tr¶i qua 
hµng ngh×n n¨m c¸c m«n thÓ thao d©n téc nh­ : VËt, ®ua thuyÒn, ®¸nh ®u, 
vÉn tån t¹i vµ trë thµnh mét néi dung hÊp dÉn trong c¸c dÞp lÔ héi d©n téc.
 Trong c«ng t¸c ngo¹i giao TDTT cã chøc n¨ng lµ nhÞp cÇu nèi giao 
l­u, nèi t×nh h÷u nghÞ vµ th¾t chÆt t×nh ®oµn kÕt gi÷a c¸c d©n téc, c¸c quèc 
gia trªn thÕ giíi. Th«ng qua thi ®Êu thÓ thao c¸c quèc gia trªn thÕ giíi cã sù 
trao ®æi tiÕp thu tinh hoa cña nhau , qua ®ã t×m hiÓu häc tËp, gióp ®ì lÊn 
nhau ®­a thÕ giíi vµo cuéc sèng hoµ b×nh ®Çy t×nh h÷u nghÞ .
§¹i héi IX cña §¶ng tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh : “ Gi¸o dôc vµ §µo t¹o lµ quèc 
s¸ch hµng ®Çu . Ph¸t triÓn gi¸o dôc lµ ®éng lùc quan träng thóc ®Èy sù 
 - - 3
vấn Trung học cơ sở và những hiểu biết ban đầu về kỹ thuật và hướng 
nghiệp để tiếp tục học trung học phổ thông, Trung học chuyên nghiệp, học 
nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động”
 Đối với lứa tuổi học sinh ngoài việc học tập tốt những kiến thức trên 
lớp mà còn phải phát triển toàn diện, cân đối về thể chất để có sức khỏe học 
tập và lao động, chính vì vậy giáo dục thể chất trong các trường Trung học 
cơ sở là một bộ phận của mục tiêu giáo dục và đào tạo, đồng thời là một 
mặt giáo dục cho thế hệ trẻ nhằm tạo ra lớp người: “ Phát triển cao về trí 
tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo 
đức” đáp ứng yêu cầu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân 
tài cho Đất nước.
 Tập luyện các bài tập điền kinh thường xuyên, đều đặn, sẽ đem lại 
hiệu quả rõ rệt trong việc cải thiện, nâng cao khả năng chức phận của các 
hệ thống cơ quan của cơ thể như: Hô hấp, tuần hoàn, tiêu hóa,cũng như cơ 
bắp.Tác dụng của luyện tập điền kinh đã được các nhà khoa học khẳng 
định, ví dụ đối với người tập luyện thường xuyên tim hoạt động rất tốt, 
bình thường tim của họ chỉ co bóp 50 – 60 lần/phút đã cung cấp đủ máu để 
nuôi cơ thể, trong khi đó đối với những người không tập thì tim phải co bóp 
tới 70 – 80 lần/phút do đó thường dẫn đến các bệnh về tim, hệ thống hô hấp 
cũng vậy, người tập luyện nhịp thở của họ chỉ cần từ 8 – 14 lần/phút và họ 
có thể hít, thở rất sâu, dung tích sống chỉ là 5 – 6 lít, trong khi đó, người 
không tập luyện dung tích sống chỉ là 3 – 3,5 lít và hô hấp phải tới 16 – 20 
lần/phút. Còn cơ bắp thì người tập luyện thường xuyên đương nhiên sẽ rắn 
chắc hơn nhiều.
Chính từ những đặc điểm và tác dụng như trên nên môn Điền kinh được coi 
là nội dung chủ đạo trong hệ thống giáo dục trong các trường phổ thông từ 
cấp 1 đến đại học. Đặc biệt từ đầu năm 1997 Thủ tướng chính phủ đã có 
Nghị định về đầu tư chiến lược cho sự nghiệp TDTT để trong một thời gian 
không dài thể thao Việt Nam nhanh chóng tiếp cận và đuổi kịp trình độ thể 
 - - 5
hao năng lượng cơ thể lại ít, do vậy Vận động viên đủ sức chạy hết cự ly 
với tốc độ cao, thậm chí còn có thể tăng tốc khi rút về đích. Trong đó yếu 
tố thở sâu, thở tích cực để cung cấp oxi, đặc biệt là luân phiên dùng sức và 
thả lỏng cơ bắp cũng là cách để duy trì khả năng chạy tốc độ cao trên cự li 
tốt hơn. Ngoài ra tập chạy bền còn làm cho người chạy cảm giác tốc độ. 
Việc không chủ động được tốc độ chạy sẽ dẫn tới không đủ sức về đích 
hoặc về đích với thành tích thấp trong khi cơ thể vẫn dồi dào sức lực.
Trên địa bàn Tôi công tác phong trào TDTT luôn không ngừng phát triển, 
hàng năm thường tổ chức các giải đấu nhằm nâng cao sức khỏe học sinh 
cũng như tuyển chọn và bồi dưỡng những học sinh có năng khiếu cho tỉnh 
nhà.
 Căn cứ vào các cở sở và yêu cầu trên tôi mạnh dạn đưa ra 1 số kinh 
nghiệm về: “ Phương pháp giảng dạy và huấn luyện chạy cự li trung bình, 
dài ở trường THCS”.
II. PHẠM VI, THỜI GIAN ÁP DỤNG ĐỀ TÀI
1.Phạm vi áp dụng.
Phạm vi nghiên cứu và áp dụng là học sinh trường THCS Lương Thế Vinh 
– Huyện Đan Phượng – TP Hà Nội 
2. Thời gian áp dụng.
Đề tài này Tôi đã áp dụng để thực hiện trong năm học 2021-2022
 - - 7
Nhìn vào bảng thành tích trên Tôi thấy thành tích của các em vẫn chưa cao 
vì các em chạy chưa đúng kỹ thuật và chiến thuật. Có những em phân phối 
sức chưa hợp lý dẫn tới khi về đích thì mệt mỏi, rút đích chưa tốt
2. Phương pháp giảng dạy kỹ thuật và huấn luyện đội tuyển.
2.1. Phần chuẩn bị:
- Giáo viên chuẩn bị bài giảng, tranh kỹ thuật, còi, cờ, đồng hồ bấm giây, 
dây nhảy
- Học sinh: trang phục gọn gàng, giầy thể thao, đồng hồ bấm giây, thể lực 
tốt
2.2. Phương pháp giảng dạy và huấn luyện.
 Do đặc thù môn chạy cự ly trung bình, dài là phải thường xuyên 
luyện tập với thời gian dài mới có hiệu quả nên từ đầu năm học Tôi đã ra 
sức tập luyện cho các em theo các bước sau:
2.2.1. Bước thứ nhất: Phải xây dựng được khái niệm và giới thiệu môn 
học.
Để các em hiểu được nhiệm vụ này thì tôi cần thông qua các biện pháp sau:
- Giải giảng, phân tích kỹ thuật các giai đoạn trong chạy trung bình, dài, 
việt dã
- Thị phạm, xem tranh ảnh để các em nhìn nhận cũng như hình dung ra kỹ 
thuât
- Cho học sinh chạy tự nhiên khoảng 100 mét sau đó nhận xét và sửa sai 
phạm
2.2.2. Bước thứ hai: Dạy kỹ thuật chạy trên đường thẳng, vòng thông 
qua các biện pháp:
- Giảng giải phân tích kỹ thuật chạy trên đường thẳng, vòng.
- Làm mẫu, cho xem tranh ảnh.
- Dạy các động tác bổ trợ chuyên môn:
+ Chạy bước nhỏ
 - - 9
- Chạy lên dốc, xuống dốc
- Chạy 800 đối vơi Nam, 600 mét đối với Nữ nhằm phát triển sức mạnh tốc 
độ
- Chạy 1km đối với Nữ, 2km đối với Nam nhằm phát triển sức bền
Khi chạy lên dốc Tôi nhấn mạnh các em luôn nhớ thực hiện thân trên ngã 
về trước nhiều, tần số bước tăng, đùi nâng cao về trước giảm độ dài bước, 
chân tiếp xúc với mặt đất bằng nửa trước bàn chân, hai tay đánh tích cực 
hơn, còn khi thực hiên xuống dốc: thân trên hơi ngã ra sau, bước chạy dài 
ra, đùi nâng thấp,chạy thẻ lỏng thoải mái.
2.2.3. Bước thứ ba: Dạy kỹ thuật xuất phát cao và chạy nhanh sau xuất 
phát.
Đối với chạy trung bình, dài thì kỹ thuật xuất phát không quá quan trọng 
nhưng nếu ta xuất phát chậm quá sẽ để đối phương lên trước, bỏ quá xa thì 
sau đó sẽ rất khó cho ta vượt lên, vì vậy ở phần này Tôi đã giới thiệu cho 
các em thực hiện theo các bước:
- Tập “ vào chỗ” và chạy nhanh 20 – 30 mét
- Xuất phát theo hiệu lệnh chạy trên đoạn 30 – 50 mét ( nhanh và kết hợp 
thả lỏng)
- Tập xuất phát vào đường vòng, chạy trên đoạn 50 – 60 mét.
2.2.4. Bước thứ bốn: Hoàn thiện kỹ thuật
Ở giai đoạn này Tôi áp dụng các biện pháp sau:
- Lặp lại đoạn 100 – 300 mét
- Chạy tăng tốc, chạy theo quán tính 70 – 100 mét
- Chạy biến tốc cự ly 200 mét
- Chạy lặp lại cự ly 400 – 800 – 1000 mét
- Chạy việt dã 2 – 3km đối với Nam, 1,5– 2 km đối với Nữ
 Sau khi các em đã cơ bản nắm được kỹ thuật cũng như tạo được nền 
tảng sức khỏe vững chắc rồi thì căn cứ vào kế hoạch cụ thể của các giải 
 - - 11
- Chạy lặp lại 10 lần x 200 mét đối với Nam, Nữ 7L x 200 mét ( Tốc độ 
70% sức, đi bộ 100 mét giữa đợt)
- Chơi trò chơi
- Thả lỏng 15 phút
* Ngày thứ sáu: sau khi khởi động kỹ
- Chạy việt dã Nữ 1500m, Nam 2000m
- Chơi trò chơi
- Thả lỏng
* Ngày thứ bảy
- Nghĩ ngơi
Các em sẽ lặp lại bài tập theo chu kì/ tuần này 4 tuần trước khi thi đấu. 
Trước khi thi đấu 2 ngày Tôi cho các em nghi ngơi hoàn toàn và chỉ khởi 
động nhẹ làm nóng cơ thể trước khi thi đấu 1 ngày.
Ngoài những bài tập kỹ chiến thuật thì 1 nội dung cũng không thể thiếu khi 
các em tập luyện chính là các bài tập thả lỏng hồi tĩnh.
Tôi đã áp dụng 2 hình thức thả lỏng theo cá nhân và theo nhóm.
- Cá nhân:
+ Chạy nhẹ nhàng, vung tay chân,
+ Tại chỗ hít thở sâu
+ Căng cơ
+ Ngồi chống 2 tay ra phía sau làm động động tác thả lỏng 2 chân để thả 
lỏng đùi và cẳng chân, dùng tay vuốt ngược từ gót chân lên trên giúp dồn 
máu tĩnh mạch về tim.
- Hồi tĩnh theo nhóm 2 người:
+ Hai người đối diện nắm nhẹ bàn tay nhau, luôn phiên một người lắc (nhẹ) 
với tần số lớn để thả lỏng tay và thân trên cho người kia.
+ Một người đứng hai tay chống gối để người kia đấm nhẹ ở sau lưng
 - - 13
 PHẦN C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 
1. Bài học kinh nghiệm:
 Từ những kết quả nghiên cứu cho phép Tôi rút ra kết luận sau:
Thành tích thi đấu của học sinh chỉ được nâng cao trên cở sở giáo viên chịu 
khó đầu tư, suy nghĩ, học hỏi, phải tìm hiểu về tâm sinh lí lứa tuổi để ra 
những phương pháp khác nhau phù hợp với từng em. Những phương pháp 
mà Tôi lựa chọn là những bài tập đơn giản theo trình tự dễ học, khối lượng 
vận động phù hợp, từ nhẹ đến nặng, đơn giản đến phức tạp.
2. Những kiến nghị:
- Là giáo viên giảng dạy bộ môn đặc thù cơ sở vật chất phục vụ cho quá 
trình dạy học vẫn còn hạn chế, chưa có, vì vậy Tôi kính mong các ban 
ngành cần quan tâm hơn nữa và cấp 1 số trang thiết bị dạy học để sự nghiệp 
trồng nguời ngày càng tốt đẹp hơn.
Trên đây là một số kinh nghiệm của Tôi về 1 số phuơng pháp giảng dạy và 
huấn luyện đội tuyển chạy cự li trung bình, dài trong trường THCS. Rất 
mong đuợc sự đóng góp của tất cả mọi người
 Xin chân thành cảm ơn!
 - - 15
 MUC LỤC
Nội dung đề tài Trang
PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................1
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI................................................................1
1. Cơ sở lí luận...................................................................................1
2. Cơ sở thực tiễn...............................................................................4
II. PHẠM VI, THỜI GIAN ÁP DỤNG ĐỀ TÀI ...........................5
1. Phạm vi áp dụng.............................................................................5
2. Thời gian áp dụng ..........................................................................5
PHẦN B: QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN ...........................................6
1. Khảo sát lựa chọn đội tuyển...........................................................6
1.1. Tình trạng thực tế khi chưa thực hiện.........................................6
1.2. Lựa chọn vận động viên kết hợp khảo sát số liệu.......................6
2. Phương pháp giảng dạy kỹ thuật và huấn luyện đội tuyển ............7
2.1. Phần chuẩn bị..............................................................................7
2.2. Phương pháp giảng dạy và huấn luyện .......................................7
2.2.1. Khái niệm và giới thiệu môn học.............................................7
2.2.2. Dạy kỹ thuật chạy trên đường thẳng..................................7
2.2.3. Dạy kỹ thuật xuất phát cao và chạy nhanh xuất phát...............9
2.2.4. Hoàn thiện kỹ thuật và chuẩn bị thời kỳ thi đấu ......................9
II. KẾT QUẢ VÀ THÀNH TÍCH ĐẠT ĐỰƠC............................12
1. Kết quả có so sánh đối chứng ........................................................12
2. Thành tích đạt được .......................................................................12
PHẦN C: KẾT LUẬN .....................................................................14
1. Bài học kinh nghiệm ......................................................................14
2. Những kiến nghị ............................................................................14
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................15
MỤC LỤC ........................................................................................16
 - -