Sáng kiến kinh nghiệm Một vài giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc

 UBND HUYỆN GIA LÂM
 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
 MÃ SKKN
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT VÀI GIẢI PHÁP QUAN TRỌNG NHẰM NÂNG CAO 
 CHẤT LƯỢNG PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
 Lĩnh vực: Thư viện
 Cấp học: THCS
 NĂM HỌC 2015-2016 Một vài giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc
 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài:
 Sách, báo có vị trí đặc biệt quan trọng đối với đời sống xã hội như VI 
LÊNIN đã nói: “không có sách thì không có thức, không có tri thức thì không có 
chủ nghĩa cộng sản”. Với nhà trường sách, báo lại có ý nghĩa quan trọng vì nó là 
người bạn gần gũi nhất, là học liệu cần thiết nhất của thầy và trò. Học sinh cần 
có sách giáo khoa, sách bài tập, sách tham khảo để học tập và luyện tập. Giáo 
viên cần có sách giáo khoa, sách nghiệp vụ, sách tham khảo để giảng dạy và bồi 
dưỡng chuyên môn, không ngừng nâng cao kiến thức. Ngoài ra các loại báo, tạp 
chí...ở thư viện cũng là nguồn tài liệu tham khảo hết sức quan trọng đối với giáo 
viên và học sinh trong nhà trường.
 Chính vì vậy, từ lâu thư viện trường học đã trở thành một bộ phận không 
thể thiếu được trong nhà trường. Nhận thức được vai trò sách, báo trong nhà 
trường cũng như nhu cầu sử dụng sách, báo ngày càng tăng của giáo viên và học 
sinh. Đội ngũ cán bộ thư viện trường học không ngừng học hỏi trau dồi, mở 
rộng, nâng cao kiến thức nắm vững kỹ thuật nghiệp vụ thư viện nhằm đáp ứng 
yêu cầu ngày càng cao của giáo viên vàì học sinh đối với sách, báo và thông tin 
khoa học. Một số cán bộ thư viện trường học đã có những biện pháp cải tiến 
trong các khâu nghiệp vụ thư viện hoặc một số thủ thư đã tổ chức tuyên truyền, 
giới thiệu và hướng dẫn bạn đọc sử dụng sách báo thư viện. Nhằm truyền tải đến 
giáo viên và học sinh những tài liệu, thông tin cần thiết phục vụ cho công việc 
giảng dạy và học tập trong nhà trường, lôi cuốn bạn đọc nhiều hơn nữa vào việc 
sử dụng sách báo thư viện, kích thích sự ham mê đọc sách, báo, xem sách là 
người bạn đồng hành không thể thiếu được trong giảng dạy và học tập của mình. 
Một số cán bộ thư viện đã kết hợp với Đoàn đội tổ chức các cuộc thi kể chuyện 
theo sách, điểm sách, trưng bày sách nhân các ngày lễ lớn... nhằm phát huy hiệu 
quả tốt nhất cơ sở vật chất trọng yếu và trung tâm sinh hoạt văn hóa khoa học 
của nhà trường.
 Làm công tác thư viện trường học hơn sáu năm tôi nhận thấy đối với thư 
viện trường học nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc để phát huy một cách 
tốt nhất cơ sở vật chất trọng yếu và trung tâm sinh hoạt văn hóa của nhà trường 
là một vấn đề hết sức quan trọng trong toàn bộ công tác thư viện. Làm tốt khâu 
nghiệp vụ này là người cán bộ thư viện đã góp phần rất lớn vào việc hoàn thành 
nhiệm vụ giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh. Tạo ra môi trường 
giáo dục hết sức thuận lợi, giúp cho các em đến với một sân chơi bổ ích và lý 
thú. Từ sân chơi này, các em có thể tự mình khám phá bao điều mới mẻ ẩn sau 
những trang sách, bài báo hoặc rèn luyện cho mình phương pháp tự học chiếm 
lĩnh tri thức một cách chủ động và sáng tạo. Chính vì vậy mà tôi chọn đề tài : 
Nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm của 
mình.
2. Mục đích nghiên cứu đề tài:
 Với mong muốn tìm những biện pháp để nâng cao chất lượng phục vụ bạn 
đọc một cách tốt nhất. Tôi đã nghiên cứu vấn đề này trên các phương diện:
- Công tác phục vụ bạn đọc là gì? Vai trò của công tác này trong thư viện trường 
phổ thông.
 2/19 Một vài giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc
 PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lí luận của đề tài:
1.Khái niệm hoạt động phục vụ bạn đọc trong thư viện trường học:
 - Phục vụ bạn đọc là toàn bộ hoạt động của thư viện nhằm thỏa mãn nhu cầu và 
giúp đỡ người sử dụng thư viện hiệu quả nhất bắt đầu từ việc lựa chọn và sử 
dụng tài liệu đó.
- Trong công tác thư viện hoạt động này có tầm quan trọng đặc biệt giúp cho 
việc vận hành vốn tài liệu thư viện một cách hiệu quả nhất. Đây là thước đo 
đánh giá hiệu quả của thư viện, càng phục vụ nhiều bạn đọc thì vai trò, tác dụng 
của nó càng lớn.
2. Các hình thức tổ chức phục vụ bạn đọc:
- Tổ chức phục vụ đọc tại thư viện
- Tổ chức phục vụ bạn đọc ngoài thư viện
II Thực trạng công tác phục vụ bạn đọc ở trường tôi
 Sách báo là công cụ, phương tiện không thể thiếu được của học sinh trong 
học tập. Kho sách thư viện ngày càng được bổ sung phong phú về số lượng và 
chất lượng, nhu cầu sử dụng sách báo phục vụ cho học sinh ngày càng cao. 
 Trong qui chế tổ chức và hoạt động thư viện trường phổ thông có ghi: 
“Tuyên truyền rộng rãi trong cán bộ, giáo viên và học sinh những sách báo của 
Đảng, Nhà nước và của ngành giáo dục, phục vụ nghiên cứu khoa học giáo dục, 
bổ sung kiến thức các bộ môn khoa học, góp phần vào việc học tập lí luận, nâng 
cao chất lượng giáo dục tư tưởng, chính trị và tình cảm cách mạng trong nhà 
trường”.
 Trong trường học, việc công tác phục vụ bạn đọc chiếm vị trí quan trọng 
trong công tác thư viện. Đây là việc phải làm thường xuyên, khoa học và hợp lí 
nhằm giới thiệu những cuốn sách, bài báo có nội dung phục vụ thiết thực cho 
việc học, nhất là trong quá trình cải cách giáo dục. Tuy nhiên cũng còn nhiều 
hạn chế do một số yếu tố khách quan.
 1.Thuận lợi: 
- Trong những năm qua, công tác thư viện nhà trường luôn được Ban giám hiệu 
cùng các cấp, các ngành quan tâm. Cán bộ thư viện nhiệt tình, năng động, có 
tinh thần trách nhiệm. 
- Chủng loại sách tuy chưa nhiều nhưng cũng có một số ít cuốn sách rất hay và 
thu hút được nhiều bạn đọc. Đặc biệt học sinh của trường đa phần đều ham mê 
đọc sách và hơn thế nữa Ban giám hiệu là những thầy cô thực sự yêu thích đọc 
sách, rất quan tâm đến hoạt động thư viện.
2.Khó khăn:
- Nhà trường có 15 lớp chia làm 4 khối, số học sinh là 537 em, số cán bộ giáo 
viên là 37. Trường nằm trên địa phận một xã thuần nông, kinh tế còn nhiều khó 
khăn, trình độ dân trí chưa cao. Vì thế đại bộ phận học sinh đều là con em nông 
dân, không có điều kiện mua sách báo về nhà đọc. Các em rất thích đọc sách báo 
nhưng kinh tế lại chưa có điều kiện.
- Vì vậy để xây dựng một vốn sách báo cho phù hợp với đặc điểm của địa 
phương lại lôi kéo học sinh đến tham gia vào công tác phục vụ bạn đọc (một 
 4/19 Một vài giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc
 ...........................................................................................................................
 ...........................................................................................................................
 ...........................................................................................................................
 ...........................................................................................................................
Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch đọc sách cho học sinh 
 Kế hoạch đọc sách phải nằm trong kế hoạch của nhà trường. Kế hoạch 
phải nêu lên được từng chủ điểm đọc, các sách tương ứng với các chủ điểm, thời 
gian học. Cán bộ thư viện đã xây dựng kế hoạch đọc sách trên cơ sở nghiên cứu 
chương trình học của từng lớp và nhu cầu đọc của học sinh. Kết quả: việc đọc 
sách theo kế hoạch đã giúp học sinh mở rộng vốn kiến thức đó các em biết vận 
dụng vào việc học tập của mình và đạt kết quả cao trong các kì thi. Tóm lại, xây 
dựng kế hoạch đọc sách là một biện pháp rất tốt để học sinh mở rộng kiến thức 
đạt hiệu quả cao. Kế hoạch này phải được triển khai ngay từ trước năm học. Do 
xây dựng kế hoạch chi tiết, sát thực tế, thủ thư có trách nhiệm cao nên hoạt động 
của thư viện được thực hiện một cách chủ động, nghiêm túc và hiệu quả.
Biện pháp 3: Đổi mới và mở rộng các hình thức phục vụ bạn đọc nhằm 
phát huy tác dụng của sách báo đối với chất lượng giáo dục của nhà trường 
là phát triển vòng quay của sách.
 Bên cạnh các hình thức phục vụ truyền thống thư viện sáng tạo ra nhiều 
hình thức phục vụ bạn đọc hiệu quả như Thư viện xanh( phục vụ đưa sách cho 
các em đọc các giờ nghỉ dưới những gốc cây ngồi ở ghế đá). Ngoài ra cán bộ thư 
viện còn đưa một số sách nhất định đưa xuống từng lớp để phục vụ học sinh giờ 
ra chơi và giờ sinh hoạt ngoại khóa.
Biện pháp 4: Sáng tạo nhiều hình thức trong công tác tuyên truyền, giới 
thiệu sách tài liệu:
 Trước đây thư viện chỉ giới thiệu trên bảng tin giới thiệu sách nay đã giới 
thiệu trong các buổi sinh hoạt chuyên môn, giờ chào cờ. Nhờ sự thay đổi hình 
thức này mà thư viện đã thu hút được rất nhiều giáo viên và học sinh đến mượn 
sách báo. Cán bộ thư viện đã gợi mở, hướng dẫn bạn đọc tìm sách, phân tích nội 
dung từng cuốn sách nói rõ tác dụng nghệ thuật cũng như tác dụng đạo đức 
nhằm gây hứng thú cho học sinh, khơi gợi sự tò mò của các độc giả. Điều này 
cũng làm cho số lượng bạn đọc dến thư viện ngày càng đông hơn.Từ chỗ trường 
chưa có phong trào đọc sách báo, do làm công tác tổ chức tuyên truyền, giới 
thiệu sách, đến nay giáo viên và học sinh của trường đã ham mê đọc sách báo và 
có thói quen tranh thủ vào phòng đọc mỗi tiết rảnh rỗi hay sau mỗi giờ nghỉ. 
Thư viện còn biên soạn thư mục, giúp người đọc dễ dàng tìm và mượn được 
sách, báo theo yêu cầu.
 Ngoài ra thư viện còn thường xuyên tổ chức cho học sinh tìm hiểu về 
ngày kỉ niệm lớn như 20/11, 22/12, 3/2, 8/3, 26/3... Khi làm bài thi, các em 
thường xuyên tích cực đến thư viện để tìm tư liệu có liên quan tới các buổi giới 
thiệu sách mới phục vụ cho các hoạt động Đoàn - Đội. Trong năm học này thư 
viện đã tổ chức cho học sinh Ngày Hội đọc sách để học sinh đọc và làm theo 
sách báo.
 6/19 Một vài giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc
 Hình ảnh học sinh giới thiệu sách trong giờ chào cờ và tại phòng thư viện
Biện pháp 5: Thường xuyên tham mưu với Ban Giám hiệu để đầu tư cơ sở 
vật chất
 Cơ sở vật chất, vốn tài liệu là một trong các nhân tố quyết định làm nên một 
môi trường thư viện thân thiện, kích thích bạn đọc phát triển văn hóa đọc trong 
tình hình hiện nay, thu hút bạn đọc ngày càng đông đảo đến sinh hoạt tại Thư 
viện. Để kho sách ngày một phong phú, đa dạng, đồng thời giáo dục cho học 
sinh ý thức xây dựng thư viện, biết bảo vệ, quý trọng sách báo, hòa nhập và tôn 
trọng bạn bè, tập thể thư viện đã xây dựng kế hoạch và báo cáo Ban giám hiệu 
và các đoàn thể trong trường phát động phong trào "Góp một cuốn sách để đọc 
nhiều cuốn sách". Năm học 2014-2015, học sinh trong trường đã quyên góp 382 
cuốn sách, truyện các loại. Trường cũng phát động quyên góp sách của giáo 
 8/19 Một vài giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc
 Hình ảnh CBTV hướng dẫn học sinh đọc sách tại thư viện
Biện pháp 7: Thường xuyên cập nhật sách báo:
 Để phục vụ bạn đọc trong trường có hiệu quả thiết thực, thư viện chú ý 
đến việc tập hợp nhu cầu tài liệu, thông tin, sách tham khảo phục vụ cho dạy 
học. Đồng thời thủ thư cũng rất chú trọng sưu tầm sách báo mới để giới thiệu 
với bạn đọc trong trường.
 Tủ sách pháp luật được tập hợp khá đầy đủ: luật phòng chống ma túy, luật 
hôn nhân gia đình, luật an toàn giao thông... phục vụ công tác tuyên truyền giáo 
dục pháp luật. Tủ sách thiếu nhi khá phong phú, thường xuyên được chọn lọc, 
phù hợp với lứa tuổi và sở thích của học sinh .
Biện pháp8: Kết hợp với các tổ chức trong nhà trường:
 Phát huy tiềm năng tổ thư viện, kết hợp với giáo viên chủ nhiệm và các tổ 
chức đoàn thể giới thiệu sách phục vụ cho từng chương trình học tại từng thời 
điểm.
 Ví dụ: Học sinh chuẩn bị ôn thi học kì hoặc cuối năm, giáo viên chủ 
nhiệm giới thiệu cuốn " Tuyển tập đề thi" của Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam 
để các em có thể mượn tham khảo hoặc được đặt mua tại thư viện trường.
 Kết hợp với Tổng phụ trách Đội giới thiệu những cuốn sách trong "Tủ 
sách đạo đức" khi tổ chức Hội thi "Kể chuyện theo sách".
 Tổ chức cho các lớp cử đại diện mượn sách thư viện đọc vào 15 phút đầu 
buổi học và đem về nhà tận dụng thời gian rảnh rỗi để đọc.
 Kết hợp với tổ chuyên môn bám sát nội dung chương trình học để việc 
giới thiệu sách, tổ chức " Tuần lễ học tập suốt đời" phù hợp sát, đúng yêu cầu 
đọc sách ở từng thời điểm. Việc bổ sách cũng nhờ đó mà kịp thời đáp ứng đúng 
nhu cầu việc dạy học.
 Theo dõi việc đọc sách, tổng hợp số lượng bạn đọc theo từng đợt thi đua, 
đưa phong trào đọc sách báo của các chi đội và chỉ tiêu thi đua của Đội thiếu 
 10/19