Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc tại trường THCS

 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP 
 NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHỤC VỤ BẠN ĐỌC TẠI TRƯỜNG THCS 
 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 I. Lý do chọn đề tài:
 Thư viện trường học có vai trò vô cùng quan trọng, là trung tâm sinh họat 
văn hóa và khoa học của nhà trường. Thư viện góp phần nâng cao chất lượng 
giảng dạy của giáo viên, bồi dưỡng kiến thức cơ bản về khoa học và xây dựng 
thói quen tự học cho học sinh.
 Ho¹t ®éng cña th­ viÖn thùc sù ®· gãp phÇn quyÕt ®Þnh chÊt l­îng vµ n©ng 
 cao n¨ng lùc gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn, më réng kiÕn thøc vµ x©y dùng thãi quen 
 tù nghiªn cøu cho häc sinh ®ång thêi tham gia tÝch cùc vµo viÖc båi d­ìng t­ 
 t­ëng chÝnh trÞ, x©y dùng nÕp sèng v¨n ho¸ míi trong nhµ tr­êng. Ngoµi ra th­ 
 viÖn cßn gióp c¸c em häc sinh biÕt sö dông vµ khai th¸c s¸ch b¸o trong th­ viÖn 
 phï hîp víi tr×nh ®é vµ nhËn thøc cña m×nh. Chẳng thế mà N.C-Crup-Crai-a đã 
 nói: “Việc phát triển thư viện trường học có một ý nghĩa rất lớn bởi vì thư 
 viện trường học là chiếc cầu nối giữa việc học tập trong nhà trường với việc 
 học tập của thiếu nhi. Nó làm cho các em từ lúc nhỏ đã biết tự mình đọc 
 sách, có thói quen đọc sách để bổ sung kiến thức làm cho các em có khả 
 năng nghiên cứu trong thư viện”.
 Để thư viện hoạt động có hiệu quả thì phải lấy bạn đọc làm trung tâm, 
làm mục tiêu để phục vụ. Vì vậy, công tác bạn đọc đóng một vai trò rất quan 
trọng, là một hoạt động của thư viện nhằm thúc đẩy, phát triển và thoả mãn nhu 
cầu, hứng thú đọc tài liệu thông qua việc tuyên truyền, hướng dẫn và cung cấp 
tài liệu dưới nhiều hình thức. Công tác người đọc bao gồm các hình thức tổ chức 
và phương pháp phục vụ người đọc ở trong và ngoài thư viện. Đồng thời công 
tác người đọc còn là thước đo hiệu quả luân chuyển tài liệu và tác dụng của nó 
trong đời sống.
 Với ý nghĩa đó “Công tác người đọc luôn được coi là công tác quan trọng 
nhất của thư viện. Bởi vì, thông qua công tác này vốn tài liệu quý giá của thư 
 Page 1 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
 + Thời gian bắt đầu: 10/03/2015
 + Thời gian kết thúc: 10/03/2016
 VI. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm:
 - Ý nghĩa lí luận: Đề tài đã góp phần khẳng định vai trò, vị trí của thư viện 
trong đời sống xã hội.
 - Ý nghĩa thực tiễn:
 Thông qua những kết quả nghiên cứu, những giải pháp, kiến nghị sẽ góp 
phần làm rõ hơn và nâng cao vai trò của công tác phục vụ bạn đọc.
 VII. Kết cấu của sáng kiến kinh nghiệm:
 Sáng kiến kinh nghiệm gồm 3 phần:
 Phần I: Đặt vấn đề
 Phần II: Giải quyết vấn đề
 Phần III: Kết luận và kiến nghị
 Page 3 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
 Một nghiên cứu ở Anh vào năm 2002 về lợi ích của việc sử dụng thư viện 
trường học đã chỉ 8 lĩnh vực then chốt mà thư viện có thể đóng góp vào việc học 
tập và giảng dạy, đó là: hình thành môi trường học tập kiểu mới; cung cấp 
những kinh nghiệm học tập đa dạng; hỗ trợ việc phát triển kỹ năng một cách có 
hệ thống; cung cấp điểm truy cập tới nhiều nguồn thông tin khác nhau; khuyến 
khích và hỗ trợ việc học tập; tạo cơ hội tiếp cận chương trình học một cách bình 
đẳng; nâng cao sự tự tin và khả năng học tập độc lập của học sinh; và cung cấp 
dịch vụ hướng nghiệp.
 Để thư viện có thể thực hiện tốt điều này, trước tiên cần phải nâng cao 
chất lượng hoạt động nhằm thu hút nhiều bạn đọc. Công tác phục vụ bạn đọc là 
hoạt động của Thư viện nhằm tuyên truyền và đưa ra phục vụ các dạng tài liệu, 
giúp đỡ người tới thư viện trong việc lựa chọn và sử dụng tài liệu. Công tác này 
được tiến hành bởi sự kết hợp các quá trình liên quan chặt chẽ với nhau của 
việc phục vụ đọc, mượn tài liệu, phục vụ thông tin tra cứu.
 II. Thực trạng
 Qua nhiều năm phấn đấu liên tục, được sự quan tâm giúp đỡ của các cấp 
lãnh đạo, Ban giám hiệu nhà trường và sự nỗ lực của cán bộ thư viện, năm học 
2014- 2015 thư viện trường tôi được công nhận là thư viện tiên tiến. Năm học 
2015 – 2016, nhà trường phấn đấu xây dựng thư viện đạt danh hiệu: Thư viện 
xuất sắc cấp Thành phố.
 Được sự quan tâm của BGH nhà trường, thư viện được bố trí là phòng 
rộng rãi, thoáng mát với đầy đủ cơ sở vật chất trang thiết bị. Thư viện có diện 
tích 120m2 gồm: phòng đọc học sinh, phòng đoc giáo viên và kho sách. Đây là 
không gian rộng thoáng, yên tĩnh, mang lại hiệu quả tối ưu cho việc đọc sách.
 Hiện tại thư viện có hơn 6000 bản sách, hơn 10 đầu báo tạp chí cùng với 
các loại băng đĩa, tranh ảnh, bản đồ. Thư viện vẫn luôn gia tăng vốn tài liệu của 
mình để đáp ứng kịp thời nhu cầu của bạn đọc.
 Để bắt kịp với sự phát triển của CNTT trong thời đại ngày nay, thư viên 
được nối mạng Internet phục vụ cho việc khai thác, mở rộng kiến thức cho GV 
 Page 5 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
 Giáo viên tra cứu tại thư viện
 Ngay từ đầu năm học, được sự chỉ đạo của BGH nhà trường, CBTV đã 
xây dựng các nội quy, lịch đọc, kế hoạch hoạt động cho thư viện mình. Các em 
học sinh khối 6,7 đọc sách vào các tiết thư viện theo thời khóa biểu. Còn với học 
sinh khối 8, 9, các em được mượn sách về nhà theo quy định. Thư viện phục vụ 
từ thứ 2 đến thứ 7 hàng tuần. 
 III. Một số biện pháp nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc
 1. Biện pháp thứ nhất: Bám sát văn bản chỉ đạo của các cấp và phối 
hợp chặt chẽ với các tổ chức, đoàn thể trong nhà trường.
 Trong mỗi một đơn vị, muốn hoạt động tốt và có hiệu quả thì trước tiên 
phải nhận được sự quan tâm chỉ đạo của cấp trên. Đối với thư viện trường học 
cũng vâyh, muốn hoạt động thư viện có hiệu quả, trước hết phải nhận được sự 
 Page 7 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
 Phòng đọc học sinh
 Phòng đọc của giáo viên
 Page 9 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
 Một số loại đĩa phục vụ việc giảng dạy
 Thư viện hiện có 10 loại đầu báo, tạp chí phục vụ giáo viên và học sinh 
như: Văn học & tuổi trẻ, Toán học& tuổi trẻ, Giáo dục Thủ đô, Toán tuổi thơ, 
Hoa học trò, Học trò cười, Tuổi trẻ Cười, Hà Nội mới, Phụ nữ Thủ đô, Kinh tế 
đô thị, Sao mai 7-8-9.
 Page 11 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
tranh đẹp, mỗi cuốn sách hay, mỗi thông tin mà các em tự cập nhật trên internet 
sẽ giúp các em say mê đọc sách, yêu sách và thích đến với thư viện hơn.
 Để thư viện hoạt động hiệu quả thì tổ công tác thư viện và sự hỗ trợ của 
các tổ chức đoàn thể trong nhà trường đóng vai trò rất quan trọng. Đầu mỗi năm 
học, Hiệu trưởng ra quyết định thành lập tổ công tác thư viện. Hiện tại tổ công 
tác thư viện của nhà trường gồm 10 thành viên: Đồng chí Hiệu trưởng làm tổ 
trưởng, Cán bộ thư viện làm tổ phó, Tổng phụ trách Đội cùng với các tổ trưởng, 
tổ phó chuyên môn, nhóm trưởng chủ nhiệm làm ủy viên. Năm học vừa qua, tổ 
công tác thư viện đã tổ chức được nhiều buổi tuyên truyền, giới thiệu sách. Tổ 
chức giới thiệu sách vào giờ chào cờ thứ 2 đầu tuần, mỗi tháng một lần. Mỗi 
tháng, tổ công tác thư viện đều kiểm tra hoạt động của thư viện, sau đó họp để 
rút kinh nghiệm những tồn tại và nhận phân công nhiệm vụ mới. 
 Ngoài ra, thư viện nhà trường còn thành lập mạng lưới cộng tác viên thư 
viện, mỗi lớp một em tham gia trong, các em là cầu nối thân thiện giữa các bạn 
học sinh lớp mình với thư viện trường.
 2. Biện pháp thứ hai: Nghiên cứu nhu cầu hứng thú đọc cho học sinh 
để xây dựng vốn tài liệu và tổ chức phục vụ học sinh trong nhà trường.
 Ngay từ đầu năm học, Thư viện trường tôi đã phát phiếu nhu cầu đọc 
cho học sinh nắm bắt được nhu cầu đọc của học sinh từ đó cán bộ thư viện đã 
phân loại hiệu quả và đáp ứng được kịp thời nhu cầu đọc cho học sinh. Không 
chỉ có vậy, cán bộ thư viện còn luôn theo dõi sát sao các hoạt động của Đội 
cũng như căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lý của các em học sinh, nên nắm bắt 
được nhu cầu và xây dựng vốn tài liệu để phục vụ các em được tốt hơn.
 3. Biện pháp thứ ba: Tăng cường bổ sung vốn tài liệu phong phú, đa dạng.
 3.1. Bổ sung vốn tài liệu bằng kinh phí và nguồn xã hội hóa:
 Làm mới kho sách trong thư viện, đó là việc làm không thể thiếu đối với 
cán bộ thư viện. Định kì sáu tháng 1 lần, cán bộ thư viện kiểm kê kho sách để 
thanh lí và bổ sung sách, báo kịp thời. Cập nhật được những tài liệu mới nhất 
vào thư viện. Đầu năm học, đầu học kỳ 2 cán bộ thư viện mở cuộc điều tra, thăm 
 Page 13 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
nhà trường, được các em học sinh và các thầy cô giáo trong trường hưởng ứng 
nhiệt tình. Nhờ đó, nguồn tài liệu của thư viện ngày càng phong phú, đa dạng 
hơn. Chính nhờ hoạt động này mà nhiều học sinh đã trở thành những cộng tác viên 
đắc lực hỗ trợ cán bộ thư viện trong công tác xử lý nghiệp vụ, phục vụ tuyên truyền 
một cách nhiệt tình.
 Học sinh ủng hộ sách
 Học sinh lớp 8A3 ủng hộ sách cho thư viện
 Page 15 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
 Để từng trang sách nhỏ đến được với bạn đọc trong nhà trường, dẫn dắt 
mỗi người hướng đến một chân trời rộng mở, rất cần có hoạt động tuyên truyền 
thông tin về sách. Đối với mỗi thư viện, công tác tuyên truyền giới thiệu sách 
báo là một trong những khâu công tác nghiệp vụ hết sức quan trọng. Bởi đây 
chính là sợi dây gắn kết giữa vốn tài liệu của thư viện với bạn đọc. Cán bộ thư 
viện, nhất là những người có tâm huyết với nghề sẽ luôn suy nghĩ, trăn trở, tìm 
tòi và học hỏi với mục đích đổi mới nhằm nâng cao hiệu quả phục vụ. 
 Để giới thiệu sách có hiệu quả, trước hết người cán bộ thư viện cần phải 
nắm được cách làm một bài giới thiệu sách hay, thu hút bạn đọc:
 - Đầu tiên, phải xác định được đề tài mà mình muốn giới thiệu.
 - Tìm sách đảm bảo về thời sự, nóng hổi, có tính giáo dục đạo đức cao và 
có giá trị về nghệ thuật sâu sắc. Ví dụ, hướng đến ngày kỷ niệm trong tháng 12 
“Quân đội nhân dân Việt Nam’, có thể giới thiệu cuốn sách về đại tướng Võ 
Nguyên Giáp
 - Nêu vị trí, tầm quan trọng của vấn đề được trình bày trong tác phẩm. 
Nêu các thông tin đặc điểm, hình thức của sách: Lời nói đầu, giới thiệu về tác 
giả, năm xuất bản, nhà xuất bản, số trang, kích thước, giá bìa. Quyển sách có 
bao nhiêu chương, phầnnêu bật cho bạn đọc hiểu được nội dung tác phẩm. Từ 
đó sẽ gây sự tò mò, long say mê hứng thú muốn tìm đọc cuốn sách đó.
 - Giới thiệu một vài chi tiết, tình huống, câu chuyện đắt giá trong tác 
phẩm. Chú ý: Sử dụng các câu hỏi để thu hút bạn đọc. Sau mỗi phần giới thiệu 
nội dung nên nhận xét về văn phong, nghệ thuật tác giả sử dụng.
 - Phần kết: Nêu được giá trị nghệ thuật, tính giáo dục đạo đức, mời bạn 
đọc đến với thư viện, hướng dẫn bạn đọc có thể tìm sách ở đâu, thời gian nào.
 Buổi giới thiệu sách có hiệu quả khi mà sau khi giới thiệu, có nhiều độc 
giả đến thư viện mượn cuốn sách đó.
 Trong năm học, thư viện nhà trường đã rất chú ý đến công tác giới thiệu 
sách thông qua nhiều hình thức khác nhau:
 - Giới thiệu sách hay, sách mới trên bảng tin thư viện.
 Page 17 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHỤC VỤ BẠN ĐỌC
 Thư viện đã ứng dụng phần mềm thư viện điện tử tạo điều kiện cho phép 
quản lý bạn đọc và tài liệu, làm các thống kê và báo cáo. Cán bộ thư viện sẽ giúp 
bạn đọc tìm kiếm tài liệu trên mạng, hướng dẫn cách tra cứu, kích thích bạn đọc 
tìm tòi cái mới.
 Thư viện thường xuyên phối hợp với Liên đội tổ chức cho học sinh thi tìm 
hiểu về các ngày lễ kỉ niệm lớn như: 3/2, 26/3, 22/12Khi làm bài thi, các em 
thường xuyên tích cực đến thư viện đọc, nghiên cứu và tìm tư liệu có liên quan 
tới chủ đề thi.
 Sau mỗi tiết thư viện các, các em được tham gia đóng góp ý kiến cho thư 
viện thông qua việc hoàn thành phiếu thu hoạch sau khi đọc sách: phát biểu cảm 
nghĩ về cuốn truyện mà các em được đọc và vì sao em thích đọc sách thư viện. 
Những bài phát biểu hay, có ý nghĩa của các em sẽ được lựa chọn để giới thiệu 
trước học sinh trong tiết thư viện.
 Ngoài ra, thư viện còn tổ chức Ngày hội đọc sách thường niên, Ngày sách 
Việt Nam, hay các buổi trưng bày, triển lãm sách. Hoạt động này đã khơi dậy 
niềm đam mê đọc sách cho các em. Đồng thời, góp phần bồi dưỡng, giáo dục và 
hoàn thiện nhân cách cho các em.
 Page 19