Sáng kiến kinh nghiệm Làm thế nào để giúp học sinh Lớp 8 nghe hiểu tiếng Anh có hiệu quả

 Sáng kiến kinh nghiệm: Làm thế nào để giúp học sinh lớp 8 nghe hiểu tiếng Anh có hiệu quả
 I. Đặt vấn đề
 Ngày nay xu hướng hội nhập quốc tế trong nhiều lĩnh vực kể cả lĩnh vực 
giáo dục đã đưa tiếng Anh lên một vị trí hết sức quan trọng. Tiếng Anh là công cụ 
giao tiếp là chìa khoá dẫn đến kho tàng nhân loại. Mặt khác việc ứng dụng rộng rãi 
công nghệ thông tin đã làm cho việc học tiếng Anh trở thành cấp bách và không thể 
thiếu. Vì vậy việc học tiếng Anh của học sinh THCS được học sinh, phụ huynh học 
sinh, giáo viên ngành giáo dục và cả nước đặc biệt quan tâm. Tiếng Anh trở thành 
một trong các môn chính yếu trong chương trình học của học sinh.
 Việc học và sử dụng tiếng Anh đòi hỏi cả một quá trình luyện tập cần cù 
sáng tạo của cả người học lẫn người dạy. Đặc biệt trong tình hình cải cách giáo dục 
như hiện nay, dạy tiếng Anh theo quan điểm giao tiếp được nhiều người ủng 
hộ.Theo phương pháp này học sinh có nhiều cơ hội để giao tiếp với bạn bè, với 
giáo viên để rèn luyện ngôn ngữ, chủ động tích cực tham gia vào các tình huống 
thực tế: Học đi đôi với thực hành.
 1. Lí do chọn sáng kiến kinh nghiệm.
 Chương trình Tiếng Anh mới bậc THCS đã được triển khai thực hiện trên 
toàn quốc đến nay đã được hơn 6 năm. Nét đổi mới nổi bật của nội dung chương 
trình này là tạo cơ hội tối đa cho học sinh luyện tập 4 kỹ năng nghe, nói, đọc và viết 
trên những chủ đề và tình huống hay nội dung giao tiếp có liên quan đến môi 
trường sống trong và ngoài nước. Sự thay đổi trên tạo điều kiện cho việc dạy và 
học tiếng Anh trong nhà trường phổ thông trở thành việc dạy sinh ngữ thay vì là 
dạy từ ngữ như nhiều năm trước đây. Tuy nhiên trong thực tiễn rèn các kỹ năng 
tiếng Anh cho học sinh, giáo viên phải đương đầu với không ít khó khăn, đặc biệt 
là rèn kỹ năng nghe. Qua thực tế ở trường tôi khi bắt đầu học môn ngoại ngữ 
phần lớn học sinh thích học, nhưng dần dần học sinh lại chán học. Hầu hết các em 
rất yếu về kỹ năng nghe. Thật khó để các em nghe hiểu nội dung một bài văn hay 
đoạn hội thoại. Sau mỗi tiết dạy nghe giáo viên rất khó khăn trong việc kiểm tra lại 
thông tin mà các em đã nghe và việc kiểm tra bài cũ thường không dễ dàng gì.
 Trước tình hình đó là một giáo viên trực tiếp dạy tiếng Anh khối 8, đối 
tượng đã được tiếp xúc với ngôn ngữ tiếng Anh qua 2 năm 6.7, bản thân tôi trăn trở 
thật nhiều làm sao để học sinh có thể nắm vững, nghe hiểu lấy thông tin và vận 
dụng thành thục thông tin. Trong quá trình vừa dạy vừa tìm hiểu quan sát học sinh, 
tôi phát hiện việc rèn luyện kĩ năng nghe của học sinh có rất nhiều vấn đề. Phần lớn 
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Ngọc Thùy Dương - Đơn vị: Trường THCS Khương Đình Trang 
1 Sáng kiến kinh nghiệm: Làm thế nào để giúp học sinh lớp 8 nghe hiểu tiếng Anh có hiệu quả
nhiều thì người học càng có kinh nghiệm nhận ra âm vần, hiểu được ý nghĩa của 
thông tin thể hiện qua cách phát âm, trọng âm của từ và ngữ điệu câu.
 3. Nguyên nhân chủ yếu
 Việc dạy theo phương pháp đổi mới như hiện nay chú trọng nhiều đến tính 
chủ động sáng tạo của học sinh. Phần lớn thời gian giao tiếp là lúc các em tư duy 
chủ động thực hành tiếng Anh. Để có một tiết học tốt thì các em phải chuẩn bị bài ở 
nhà kỹ. Hơn nữa để học tốt một giờ nghe các em cần được nghe nhiều. Tuy nhiên 
phần lớn các em ở đây chưa có điều kiện tốt để học nghe tiếng Anh, thời gian học 
hạn hẹp, tài liệu để tham khảo thêm còn phụ thuộc vào kinh tế gia đình, từ đó việc 
đầu tư học kĩ năng nghe hạn chế.
 Ngoài ra tiếng Anh là một môn học khó, khối lượng kiến thức nhiều, thời 
gian học ít, và trong quá trình nghe các em không kiểm soát được điều sẽ nghe. Lời 
nói trong băng nhanh, không quen. Bài nghe có nhiều từ mới, trọng âm từ, trọng 
âm câu, ngữ điệu thì rất khác nhau và học sinh khó có thể hiểu được nội dung. Mặt 
khác vì các em ở vùng nông thôn môi trường giao tiếp tiếng Anh còn hạn chế. Vì 
thế các em ít có cơ hội luyện nghe.
 4. Các giải pháp của giáo viên
 Vấn đề đặt ra là làm thế nào chúng ta khắc phục được những điểm yếu trên 
để góp phần nâng cao chất lượng học kĩ năng nghe, giúp học sinh tự tin hơn trong 
giao tiếp, sử dụng tiếng Anh như một ngôn ngữ thứ hai, thành thạo trong từng từ, 
câu.
 Bước 1: Khảo sát đặc điểm tình hình
 Bước vào đầu năm học để nắm rõ tình hình, sức học, kĩ năng nghe của học 
sinh khối 8. Đối tượng đã đã qua thực nghiệm học tiếng Anh ở lớp 6, 7. Tôi làm 1 
bước thể nghiệm khảo sát đầu năm như sau:
Listen and complete the dialogue
Hoa: Hello, Lan.
Lan: Hi, Hoa. You seem (1)..........................
Hoa: I am. I received a (2)...............from my friend Nien today.
Lan: Do I know her?
Hoa: I don’t think so. She (3).................... my next door neighbor in Hue.
Lan: What does she (4)..................... like?
Hoa: Oh, She’s (5)................. Here is her (6).......................Lan: What a 
(7)..................... smile! Was she your (8).........................?
Hoa: Oh, no. She wasn’t old (9) ...............to be (10) ......................my class.
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Ngọc Thùy Dương - Đơn vị: Trường THCS Khương Đình Trang 
3 Sáng kiến kinh nghiệm: Làm thế nào để giúp học sinh lớp 8 nghe hiểu tiếng Anh có hiệu quả
 Cung cấp mục đích nghe, soạn ra các yêu cầu nhiệm vụ và bài tập về nội 
dung nghe.
 - Khi tiến hành các hoạt động nghe, việc dùng trực quan tranh ảnh minh hoạ 
kèm theo sẽ hổ trợ rất tốt cho việc làm rõ ngữ cảnh gợi ý nội dung sắp nghe. Tranh 
ảnh còn là phương tiện để kiểm tra mức độ nghe hiểu của học sinh. Nghe xác định 
tranh có liên quan sắp xếp theo thứ tự.
 - Cho học sinh xem tranh hay câu hỏi trong bài tập để đoán ra chủ để, thông 
tin cần thiết nghe.
 Một số thủ thuật dạy trong giai đoạn này.
 - True / False statements prediction
 - Open - prediction
 - Ordering
 - Pre- question
 Việc lựa chọn hoạt động nào để thực hiện trong giai đoạn này còn tuỳ thuộc 
vào một số yếu tố như thời gian tiến hành bài tập nghe, tài liệu có sẵn hay không có 
sẵn, trình độ và sở thích của học sinh. Điều kiện giảng dạy của lớp cũng là một 
trong những yếu tố đưa đến quyết định chọn lựa kĩ thuật nào. Ngoài ra mục đích 
giảng dạy của bài nghe và mục tiêu thực hiện cũng là những yếu tố cơ bản để giáo 
viên đưa ra các quyết định chọn lựa.
 Ví dụ: Để dạy tiết nghe bài 5: Study habits
 Tôi tiến hành như sau:
 Unit 5: Study habits
 Lesson 3: Listen
 Pre-listening
 Pre- teach vocabulary
 - Behavior (n) (translation)
 - A participant: (n) (explanation)
 - Satisfactory ≠ unsatisfactory
 - Cooperation: (n) (translation)
 - Attendance:(n)(translation)
- (to) appreciate: (translation)
 Check vocabulary Slap the board
 Open prediction
 Set the scene
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Ngọc Thùy Dương - Đơn vị: Trường THCS Khương Đình Trang 
5 Sáng kiến kinh nghiệm: Làm thế nào để giúp học sinh lớp 8 nghe hiểu tiếng Anh có hiệu quả
 1. 87 days present
 2. 5 days absent
 3. Participation: S
 4. Listening: C
 5. Speaking: A
 6. Reading: A
 7. Writing: B
 2. Comprehension questions
 ? Listen to the dialogue again and give the short answer for the questions
 a. Why did Nga miss five days of school?
 b. How can she improve her listening skill?
 Answer keys:
 a. due to sickness
 b. watch English TV and listen to English programs
 3. Post- listening
 Mục đích của các hoạt động sau khi nghe nhằm:
 - Kiểm tra xem học sinh có hiểu những thông tin được nghe theo yêu cầu 
hay không và có hoàn thành được các hoạt động trong giai đoạn “While- listening” 
hay không.
 - Tìm ra nguyên nhân làm cho học sinh không nghe được hoặc không hiểu 
được một số phần nào đó trong bài tập nghe
 - Giúp học sinh có cơ hội đánh giá thái độ biểu cảm người thể hiện hội thoại 
qua ngữ điệu giao tiếp.
 - Dùng bài tập mở rộng theo chủ đề bài nghe dùng kỉ năng bổ trợ thêm để 
luyện nghe
 + Một số thủ thuật trong giai đoạn này
 - Cho đáp án và thông tin phản hồi
 - Cho học sinh nhắc hay nói lại một số điều /câu đã nghe. Feed back (While 
listening)
 - Tổ chức cho học sinh nói về mình hay về bạn bằng cách dựa vào một vài 
thông tin trong bài nghe
 - Cho học sinh nêu vài nhận xét về kết quả nghe của nhóm
 - Cho học sinh đóng vai thể hiện lại cuộc hội thoại đã nghe
 - Dùng bài tập mở rộng để học sinh có thêm thông tin của bài nghe
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Ngọc Thùy Dương - Đơn vị: Trường THCS Khương Đình Trang 
7 Sáng kiến kinh nghiệm: Làm thế nào để giúp học sinh lớp 8 nghe hiểu tiếng Anh có hiệu quả
 Ví dụ: 
 Trò chơi thứ nhất: Truyền tin
 Lớp có 12 dãy bàn, giáo viên làm 12 phiếu trên mỗi phiếu ghi một câu. Sau 
đó trao phiếu cho 1 học sinh đầu dãy. Học sinh này có nhiệm vụ nói thầm rồi nói 
vào tai người kế bên điều mình đọc được. Cứ thế, người này nối tiếp người kia nói 
vào tai nhau cho đến người cuối dãy. Người cuối dãy có nhiệm vụ nói lớn câu hay 
đoạn mình nghe được, và học sinh đầu dãy sẽ xác định đúng hay không.
 Trò chơi thứ hai: Tìm bạn giao tiếp
 Giáo viên chuẩn bị một số câu hỏi và câu trả lời trên giấy, ghép câu trả lời 
với câu hỏi bằng cách cho chúng những con số: thí dụ câu hỏi 1 tương ứng với câu 
trả lời 5. Học sinh tự tìm câu trả lời bằng cách tìm ra bạn của mình tương ứng với 
câu trả phù hợp, cặp nào nhận ra nhau đầu tiên sẽ thắng.
 Trò chơi thứ ba: Giúp bạn học tốt
 Mỗi học sinh trong lớp sưu tầm hoặc tự đặt ra một câu (có thể có thông tin 
bị sai) mỗi thành viên của lớp sẽ lắng nghe bạn đọc câu của mình rồi tìm cách xác 
định câu đúng hay sai và sửa câu. Giáo viên nên bóc thăm học sinh có nhiệm vụ để 
mọi thành viên của trong lớp phải lắng nghe bạn đọc.
 Trò chơi thứ tư: Thi nghe chuyện trả lời nhanh “Ai ở đâu? Ai làm gì?
 Ví dụ: Giáo viên giới thiệu: This person is very famous in Viet Nam. He 
was born in 1890 in Kim Lien Nghe An and died in 1969. “Who is he?”
 1.2. Luyện nghe trọng âm của từ và trọng âm của câu.
 Người Anh khi nghe một từ có nhiều âm tiết họ chỉ nghe trọng âm của từ 
đó. Ví dụ: với từ Sensible; Sén-si-ble thì họ nghe chủ yếu trọng âm “sen” chứ 
không nghe cả 3 âm tiết. Khi nghe một từ nhiều âm tiết, ta nên luyện tập nghe trọng 
âm của từ đó
 Khi nghe một câu, chú ý nghe những trọng âm trong câu rồi phối hợp các 
trọng âm ấy lại mà đoán nghĩa của toàn câu
 Ví dụ khi nghe câu: Mai bought the material and made the dress for me
 Chú ý nghe các từ trọng âm (từ in đậm) rồi đoán ý nghĩa của câu nói ấy. 
Như vậy với kỹ thuật này tôi luyện cho học sinh vừa nghe vừa đoán nghĩa bằng 
cách nắm bắt trọng âm. Việc luyện nghe trọng âm từ hay câu cần được thực hiện 
không chỉ trong các bài tập nghe mà trong nhiều khâu hoạt động khác nhau của dạy 
học tiếng Anh: luyện đọc từ mới; giới thiệu cấu trúc ngữ pháp mới;hoặc thực hiện 
hoạt động Before you read, listen and read hoặc read ở mỗi đơn vị bài học.
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Ngọc Thùy Dương - Đơn vị: Trường THCS Khương Đình Trang 
9 Sáng kiến kinh nghiệm: Làm thế nào để giúp học sinh lớp 8 nghe hiểu tiếng Anh có hiệu quả
 1. Who made the call?
 2. Who arranged the meeting place?
 Yêu cầu học sinh nghe và trả lời câu hỏi. Tổ chức cho học sinh thi đua và 
tuyên dương kết quả học sinh đạt được theo nhóm/ tổ. Cho học sinh mở sách rồi 
nghe đọc lại bài hội thoại chú ý phát hiện từ vựng mới cũng như cấu trúc mới và 
trọng âm của nó
 2.2. Tổ chức cho học sinh luyện nghe một cách chủ động và sáng tạo các 
bài tập listen trong sách giáo khoa
 Các bài nghe ở lớp 6, 7 hầu hết có tranh kèm theo. Đến lớp 8 lượng tranh 
giảm dần và có nhiều bài không có tranh. Tuỳ theo đặc điểm của từng bài, giáo 
viên có thể tiến hành thực hiện quy trình ba bước luyện nghe hiểu cho học sinh, đặc 
biệt là bước thứ nhất sao cho có thể giúp các em hình thành và phát triển hứng thú, 
khả năng tập trung vào những trọng tâm cần nghe và biết sử dụng các thông tin từ 
chính các câu hỏi hay tranh ảnh, biểu đồ trong bài tập nghe để làm chổ dựa mà suy 
đoán ra điều đang nghe. Nhờ vậy học sinh chủ động và tự tin hơn khi nghe (Phần 
này tôi đã trình bày ở phần I)
 3. Nhóm kỹ thuật luyện tập mở rộng
 Cung cấp thêm một số bài luyện tập mở rộng bằng cách chọn một số ngữ 
liệu cùng trình độ từ các tài liệu như: Language in focus, new interchange làm bài 
kiểm tra ngắn hàng tuần, hàng tháng, sửa bài và đánh giá ngay tại lớp. Kết quả của 
các bài này cần cho học sinh lưu vào bìa lưu trữ kết quả học tập của mình theo thứ 
tự thời gian để giúp học sinh dễ dàng nhận ra sự tiến bộ của bản thân, cũng như để 
giáo viên trao đổi với phụ huynh về việc học của con em họ.
 Ví dụ: Kiểm tra 15 phút- kiểm tra kĩ năng nghe
 Listen. You are going to listen to Hoa talking about her pen pal, Peter. 
Listen carefully and give short answers.
 Example: 
 Who is Peter?
 Hoa’s pen pal.
 1. How old is he?
 ..........................................................................................................................
 2. How long has he lived in London?
 ..........................................................................................................................
 3. What does he like doing in his free time?
 ..........................................................................................................................
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Ngọc Thùy Dương - Đơn vị: Trường THCS Khương Đình Trang 
11