Sáng kiến kinh nghiệm Hướng dẫn học sinh vẽ hình chiếu trong chương trình Công nghệ 8

 UBND QUẬN ĐỐNG ĐA
 TRƯỜNG THCS THÁI THỊNH
 -------*****-------
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
HƯỚNG DẪN HỌC SINH VẼ HÌNH CHIẾU
TRONG CHƯƠNG TRÌNH CƠNG NGHỆ 8
 Mơn: Cơng nghệ
 Tên tác giả: Nguyễn Cao Cường
 Giáo viên mơn: Tốn - Cơng nghệ
 Hà Nội, 2012 Hướng dẫn học sinh vẽ hình chiếu trong chương trình cơng nghệ 8
 MỞ ĐẦU
 Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI nêu rõ, phấn đấu đến năm 2020 đưa nước
ta cơ bản trở thành một nước cơng nghiệp theo hướng hiện đại. Đất nước trong quá
trình đổi mới, nhất là trong thời điểm này khi mà cả đất nước đã và đang bước vào
cuộc hội nhập tồn cầu thì chủ trương của Đảng và nhà nước là phải phát triển và
đẩy mạnh nền cơng nghiệp hố - hiện đại hố đất nước. Bên cạnh việc bảo tồn và
phát huy các ngành nghề thủ cơng truyền thống thì việc phát triển các ngành nghề
mới củng là một vấn đề cấp bách. Việc phát triển đĩ sẽ đưa nước ta trở thành một
nước cơng nghiệp. Để hồn thành được điều đĩ thì khơng những phát triển các
ngành nghề và tăng số lượng các trường dạy nghề ở các tỉnh, thành phố mà các
ngành nghề cần phải được đưa vào giảng dạy và hướng nghiệp ở các trường phổ
thơng nhằm gĩp phần đạt mục tiêu giáo dục.
 Với sự mở mang của các ngành cơng nghiệp, nhất là ngành cơ khí chế tạo thì
địi hỏi bản vẽ phải thể hiện một cách chính xác, rõ ràng các vật thể được biểu diễn.
Phương pháp vẽ các hình chiếu vuơng gĩc là phương pháp cơ bản dùng để xây
dựng các bản vẽ kĩ thuật.
 Ngày nay tất cả các cơng trình, máy mĩc từ bé đến lớn, trước khi thi cơng,
chế tạo đều được người ta vẽ và tính tốn trước. Bản vẽ kĩ thuật được sử dụng rộng
rãi trong tất cả các ngành nghề cĩ liên quan đến kĩ thuật. Cĩ thể nĩi bản vẽ kĩ thuật
là ngơn ngữ dùng chung trong ngành kĩ thuật.
 Phân mơn vẽ kĩ thuật của cơng nghệ lớp 8 địi hỏi trí tưởng tượng khơng
gian, là mơn học gĩp phần giúp học sinh hình thành tính năng động, sáng tạo tiếp
cận với tri thức khoa học, học tốt các mơn học khác và định hướng tốt hơn cho
ngành nghề của mình sau này. Đồng thời cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ
bản về kĩ thuật cơng nghiệp, học sinh nắm được phương pháp sử dụng phép chiếu,
các hình biểu diễn (hình cắt, mặt cắt) để thể hiện, biểu diễn một chi tiết máy, một
 - Nguyễn Cao Cường - THCS Thái Thịnh - Quận Đống Đa - Hà Nội 3 Hướng dẫn học sinh vẽ hình chiếu trong chương trình cơng nghệ 8
cơ bản ở SGK nên tơi chọn đề tài : Hướng dẫn học sinh vẽ hình chiếu trong
chương trình cơng nghệ 8.
 Mục đích nghiên cứu: Giúp học sinh nắm vững phương pháp và thực
hành tốt vẽ hình chiếu trong chương trình cơng nghệ 8.
 Đối tượng nghiên cứu: Phương pháp vẽ hình chiếu trong chương trình
cơng nghệ 8.
 Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tài liệu, thực nghiệm, trực quan.
 Phạm vi nghiên cứu: Kỹ năng vẽ hình chiếu trong chương trình cơng
nghệ 8.
 - Nguyễn Cao Cường - THCS Thái Thịnh - Quận Đống Đa - Hà Nội 5 Hướng dẫn học sinh vẽ hình chiếu trong chương trình cơng nghệ 8
 22
 1
 4 24
 8 11
 0
 2 12
 0
 4
 Khung tên 1 11
 2
 297
 Mép ngoài Ký 594
 Hình 1-1 hiệu 1189
 và
 kích thước các khổ giấy chính (khổ Hình 1-2
 giấy dãy ISO-A) như sau ( Bảng 1.1):
 Bảng 1.1. Khổ giấy dãy ISO-A
Ký hiệu khổ giấy 44 24 22 12 11
Kích thước các cạnh
 1189x841 594x841 594x420 297x420 297x210
khổ giấy tính bằng mm
Tên gọi tương ứng A0 A1 A2 A3 A4
1.2.1.2. Khổ giấy kéo dài
 Ngồi các khổ giấy chính ra, cho phép dùng các khổ phụ. Các khổ phụ là các
khổ giấy kéo dài được tạo thành bằng cách kéo dài một cạnh ngắn của khổ giấy của
dãy ISO-A đến một độ dài bằng bội số cạnh ngắn của khổ giấy cơ bản đã chọn (
Bảng 8.2), khổ phụ được dùng trong trường hợp khi cần thiết, tuy nhiên khơng
khuyến khích dùng các khổ giấy kéo dài.
 Bảng1.2. Khổ giấy phụ
Ký hiệu khổ
 A3 x 3 A3 x 4 A4 x 3 A4 x 4 A5 x 3 A5 x 4
giấy
Kích thước các
 420
cạnh khổ giấy 420x891 297x630 297x841 210x444 210x592
 x1189
tính bằng mm
1.2.1.3. Các phần tử trình bày
 Mỗi bản vẽ phải cĩ khung vẽ, khung tên riêng. Nội dung và kích thước của
khung vẽ và khung tên của bản vẽ được quy định như sau :
a) Khung bản vẽ
 - Nguyễn Cao Cường - THCS Thái Thịnh - Quận Đống Đa - Hà Nội 7 Hướng dẫn học sinh vẽ hình chiếu trong chương trình cơng nghệ 8
 Ơ 7 : Chữ ký của người kiểm tra
 Ơ 8 : Ngày kiểm tra
 Ơ 9 : Tên trường, khoa, lớp
1.2.2. Dụng cụ vẽ
1.2.2.1. Ván vẽ ( Hình 1.5 )
 Ván vẽ thường làm bằng gỗ mềm, phẳng, nhẵn. Mép trái của ván vẽ dùng để
trượt thước T nên được bào thật nhẵn. Khi vẽ phải giữ gìn ván vẽ sạch sẽ, khơng
xây xước.
 Hình 1.6
 Hình 1.5
1.2.2.2.Thước chữ T
 Thước chữ T gồm cĩ thân ngang và đầu thước, chủ yếu dùng để vẽ các
đường nằm ngang( Hình 1.6 ).
 Khi vẽ cần giữ đầu thước áp sát
mép trái ván vẽ để trượt thước dọc
theo mép trái ván vẽ đến vị trí nhất
định (hình 1.7).
Tay cầm bút di chuyển dọc theo mép
trên thân ngang để vẽ đường nằm
ngang.
 Hình 1.7
 Cần giữ gìn thước khơng bị cong
vênh.
1.2.2.3. Êke
 Êke làm bằng chất dẻo hoặc gỗ mỏng, thường gồm bộ hai chiếc: một chiếc
hình tam giác vuơng cân (cĩ gĩc 450), chiếc kia hình nửa tam giác đều (cĩ gĩc 300
và 600) (hình 1.8).
 Êke phối hợp với thước chữ T để vạch các đường thẳng đứng, các đường
xiên 450, 300, 600 (hình 1.9).
 - Nguyễn Cao Cường - THCS Thái Thịnh - Quận Đống Đa - Hà Nội 9 Hướng dẫn học sinh vẽ hình chiếu trong chương trình cơng nghệ 8
1.2.2.7. Bút chì
 Bút chì đen dùng để vẽ cĩ nhiều loại, bút chì cứng ký hiệu bằng chữ H, nút
chì mềm ký hiệu bằng chữ B. Chúng được xếp theo độ cứng giảm dần sang độ
mềm tăng dần từ trái sang phải ( Hình 1.11)
 3H2HHF HBB 2B 3B
 Hình 1.11
 Thường dùng loại bút chì H, 2H để kẻ nét mảnh và HB,B để kẻ các nét đậm
hoặc để viết chữ. Bút chì được vĩt nhọn hay vĩt theo hình lưỡi đục. Lõi chì đặt
trong vỏ gỗ hoặc vỏ cứng như bút chì máy và bút chì kim.
1.3. TỶ LỆ
 - Tỷ lệ bản vẽ là tỷ số giữa kích thước đo được trên hình biểu diễn với kích
thước tương ứng đo trên vật thể. Cĩ 3 loại tỷ lệ: Tỷ lệ thu nhỏ, tỷ lệ nguyên hình, tỷ
lệ phĩng to.
 Bảng
1.3
 1:2 ; 1:2,5 ; 1:4 ; 1:5 ; 1:10 ; 1:15 ; 1:20 ; 1:25 ; 1:40 ; 1:50 ;
Tỉ lệ thu nhỏ
 1:75 ; 1:100 ; 1:200; 1: 400; 1:500 ; 1:800; 1: 1000
Tỉ lệ nguyên hình 1:1
Tỉ lệ phĩng to 2:1 ; 2,5:1 ; 4:1 ; 5:1 ; 10:1 ; 20:1 ; 40:1 ; 50:1 ; 100:1
 Khi cần biểu diễn cơng trình lớn, cho phép dùng tỷ lệ 1:2000  1:50000
 - Trị số kích thước trên hình biểu diễn chỉ giá trị thực của kích thước vật thể,
nĩ khơng phụ thuộc vào tỉ lệ của hình biểu diễn đĩ ( Hình 1.12) .
 14
 0
 2
 14
 0
 9
 14 2
 0
 9
 2
 9
 26 26
 (a) (b) 26
Hình1.12 (c)
 a) Tỉ lệ thu nhỏ b) Tỉ lệ nguyên hình
 c) Tỉ lệ phĩng to
 - Nguyễn Cao Cường - THCS Thái Thịnh - Quận Đống Đa - Hà Nội 11 Hướng dẫn học sinh vẽ hình chiếu trong chương trình cơng nghệ 8
6. Nét gạch chấm - Đường tâm (G1)
mảnh - Đường trục đối xứng
 (G2)
 - Vịng trịn chia của bánh
 răng.
 - Vịng trịn đi qua tâm
 các lỗ phân bố đều
7. Nét gạch chấm - Khu vực cần xử lý bề
đậm mặt
8. Nét cắt - Đường biểu diễn vị trí
 vết của mặt phẳng cắt.
9. Nét gạch dài hai - Đường bao của chi tiết
chấm mảnh liền kề
 - Vị trí tới hạn của chi tiết
 chuyển động (K2).
 - Đường trọng tâm
 - Đường bao ban đầu
 trước khi tạo hình
 - Các chi tiết đặt trước
 mặt phẳng cắt
10. Nét dích dắc Đường biểu diễn giới hạn
 của hình chiếu hoặc hình
 cắt
 - Nguyễn Cao Cường - THCS Thái Thịnh - Quận Đống Đa - Hà Nội 13 Hướng dẫn học sinh vẽ hình chiếu trong chương trình cơng nghệ 8
 - Trong mọi trường hợp, tâm đường trịn được xác định bằng giao điểm của
hai đoạn gạch thuộc nét gạch chấm mảnh của hai đường tâm ( hình1.15).
 - Nét đứt nằm trên đường kéo dài của nét liền thì chỗ nối tiếp để hở, các
trường hợp khác, các đường nét cắt nhau cần vẽ chạm vào nhau ( hình 1.16 ).
 - Các nét gạch chấm mảnh hoặc nét gạch hai chấm mảnh phải bắt đầu và kết
thúc bằng đoạn gạch liền mảnh vẽ vượt qua đường bao một đoạn 3 ÷ 5 mm (hình
1.16).
 Hình 1.15 Hình1.16
 - Đối với đường trịn nhỏ cho phép vẽ đường tâm bằng nét liền mảnh (hình
1.15).
 - Đường dẫn từ một phần tử nào đĩ được vẽ bằng nét liền mảnh và tận cùng
bằng một dấu chấm đen nếu điểm đầu của đường dẫn nằm bên trong đường bao của
vật thể (hình 1.17); bằng một mũi tên nếu điểm đầu của đường dẫn nằm trên đường
bao của vật thể (hình 1.18) ; khơng cĩ dấu gì cả nếu điểm đầu của đường dẫn nằm
ở vị trí của đương kích thước (hình 1.19).
 Hình 1.18
 - Nguyễn Cao Cường - THCS Thái Thịnh - Quận Đống Đa - Hà Nội 15 Hướng dẫn học sinh vẽ hình chiếu trong chương trình cơng nghệ 8
- Kiểu A đứng và kiểu A nghiêng 750 với d=1/14h
- Kiểu B đứng và kiểu B nghiêng 750 với d=1/10h
- Ưu tiên sử dụng kiểu chữ B đứng
1.5.3. Chữ cái Latinh
- Cách viết chữ đứng theo kiểu A ( H.1.21) và kiểu B ( Hình 1.22)
 h
 4
 1
 /
 4
 h
 0
 1
 /
 4
 h
 h
 h
 4
 4
 h
 0
 1
 1
 1
 0
 /
 1
 / /
 /
 2 7
 4
 1
 0
 2
 1
 H H 1
 h
 h
 0
 1
 4
 /
 1
 3
 /
 4
 Hình 1.21 Hình 1.22
- Kiểu chữ B đứng ( hình 1.23) và kiểu chữ B nghiêng (hình 1.24)
 ABCDEFGHIJKLMN
 OPQRSTUVWXYZ
 abcdef ghijkl mnop
 qrst uvwxyz
 - Nguyễn Cao Cường - THCS Thái Thịnh - Quận Đống Đa - Hà Nội 17