Đề cương SKKN Chú trọng việc rèn luyện năng lực tư duy thuật toán nhằm nâng cao hiệu quả trong dạy học lập trình ở trường phổ thông

 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TP. VINH 
 TRƯỜNG THCS LÊ MAO 
 ĐỀ TÀI 
 CHÚ TRỌNG VIỆC RÈN LUYỆN 
NĂNG LỰC TƯ DUY THUẬT TOÁN 
 NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ 
 TRONG DẠY HỌC LẬP TRÌNH 
 Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG 
 Tác giả : Hồ Thị Nga 
 Đơn vị : Trường THCS Lê Mao 
 Môn : Tin học 
 Năm học: 2021 – 2022 II. Mục đích nghiên cứu: 
 - Giúp học sinh hiểu rõ tầm quan trọng của thuật toán trong lập trình. 
 - Rèn luyện năng lực tư duy thuật toán cho các em từ đó từng bước hình 
thành và phát triển các năng lực đặc thù của môn Tin học (NLc và NLd) 
 - Nắm được các yêu cầu về đổi mới giáo dục, góp phần nâng cao chất 
lượng giảng dạy và học tập bộ môn lập trình ở trường THCS. 
 - Tìm ra các phương pháp dạy học tích cực, hiệu quả để kích thích hứng 
thú và nâng cao hiệu quả học tập lập trình cho học sinh THCS 
 - Tăng cường ứng dụng CNTT trong dạy học. 
 III. Đối tượng, giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài: 
 - Đối tượng nghiên cứu: học sinh khối 8 trường THCS Lê Mao. 
 - Giới hạn và phạm vi nghiên cứu: các bài học trong sách giáo khoa Tin 
học quyển 3 ở trường THCS. 
 IV. Phương pháp nghiên cứu: 
 - Phương pháp nghiên cứu lí luận 
 - Phương pháp khảo sát thực tế, 
 - Phương pháp thực nghiệm sư phạm 
 - Phương pháp thống kê 
 - Phương pháp tư duy, phân tích, tổng hợp, so sánh 
 V. Thời gian nghiên cứu: 
 Đề tài này đã được bắt đầu nghiên cứu trong năm học 2020 – 2021 và 
thực nghiệm trong năm học 2021 – 2022. 
 VI. Đóng góp của đề tài. 
 * Về lí luận 
 - Góp phần nâng cao nhận thức của giáo viên trong việc đổi mới phương 
pháp dạy học tin học. 
 - Đã đưa ra được các giải pháp phù hợp và hiệu quả đối với hình thức dạy 
học trực tuyến và trực tiếp trong tình hình dịch Covid phức tạp như hiện nay. 
 - Xác định được quy trình thiết kế bài học tin học có sử dụng các giải 
pháp nhằm phát triển năng lực tư duy cho học sinh. 
 * Về nghiên cứu ứng dụng 
 - Đã đưa ra được 5 kế hoạch bài dạy minh họa có sử dụng phương pháp 
dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. 
 2 
 + Việc rèn luyện kỹ năng sống, kỹ năng giải quyết các tình huống thực tiễn 
cho học sinh thông qua khả năng vận dụng tri thức tổng hợp chưa thực sự được 
quan tâm. 
 + Việc ứng dụng công nghệ thông tin - truyền thông, sử dụng các phương 
tiện dạy học chưa được thực hiện rộng rãi và hiệu quả trong các trường học. 
 2. Nguyên nhân: 
 Từ thực tiễn giảng dạy, tôi nhận thấy một số nguyên nhân dẫn tới việc đổi 
mới phương pháp dạy học còn thiếu sự đồng bộ như sau: 
 - Thứ nhất là về mặt nhận thức: Mặc dù đã được tập huấn, bồi dưỡng 
nhưng có một bộ phận giáo viên, nhất là đối tượng giáo viên hợp đồng vẫn còn 
thể hiện rõ sự bảo thủ, trì trệ, thiếu trách nhiệm, hạn chế nhiều trong nhận thức. 
 - Thứ hai do thói quen, lối cũ khó bỏ: Phần lớn giáo viên được đào tạo 
trước đây, chủ yếu tiếp thu và vận dụng theo phương pháp dạy học truyền thống. 
 - Thứ ba là do nhiều giáo viên chưa tâm huyết, thiếu kiên trì với cái mới. 
 - Thứ tư là do năng lực đổi mới phương pháp của nhiều giáo viên còn hạn 
chế. 
 - Thứ năm là nội dung, chương trình môn Tin học lớp 8 còn khá trừu 
tượng, khó hiểu và khô khan đối với các em học sinh. 
 III. Giải pháp: Sử dụng phương pháp chú trọng việc rèn luyện năng 
lực tư duy thuật toán nhằm nâng cao hiệu quả trong dạy học lập trình ở 
trường phổ thông. 
 1. Kế hoạch bài dạy minh hoạ 1: Bài 6: Câu lệnh điều kiện. 
 2. Kế hoạch bài dạy minh hoạ 2: Tiết Bài tập (sau bài 6: Câu lệnh điều 
kiện). 
 3. Kế hoạch bài dạy minh hoạ 3: Bài thực hành 4: Sử dụng câu lệnh điều 
kiện. 
 4. Kế hoạch bài dạy minh hoạ 4: Bài 7: Câu lệnh lặp. 
 5. Kế hoạch bài dạy minh hoạ 5: Tiết Bài tập (sau bài 7: Câu lệnh lặp). 
 IV. Kết quả đạt được 
 - Đối với HS: 
 + Hình thành thói quen sử dụng tư duy để giải quyết các bài toán 
 + Hình thành và phát triển được các năng lực đặc thù của môn tin học 
(NLc và NLd) 
 - Thống kê từ phiếu khảo sát nhu cầu (được khảo sát thông qua ứng dụng 
Google form và mentimeter.com) và kết quả học tập của học sinh. 
 - Thống kê từ quan sát của giáo viên qua các giờ dạy. 
 4